Thay đổi lớn đầu tiên về tài chính Vatican, Đức Lêô bãi bỏ biện pháp đầu tư của Đức Phanxicô
Đức Lêô đã ký “tự sắc” đầu tiên về các hoạt động tài chính và bãi bỏ một biện pháp do Đức Phanxicô ban hành tháng 8 năm 2022.
lanacion.com.ar, Elisabetta Piqué, 2025-10-06
Đức Lêô chào giáo dân khi rời Quảng trường Thánh Phêrô tại Vatican sau Thánh lễ Năm Thánh Truyền giáo và người di cư ngày 5 tháng 10 năm 2025. ANDREAS SOLARO
Đức Lêô luôn tự tìm hiểu, lắng nghe, đọc, phân tích và tham vấn trước khi hành động, gần năm tháng sau khi được bầu chọn, thứ hai tuần này, ngài đặt một giới hạn cho Viện Công tác Tôn giáo (IOR), còn được gọi là Ngân hàng Vatican. Trong “tự sắc” có tên “Chăm sóc chung, Coniuncta Cura” về các hoạt động tài chính, ngài bãi bỏ quyền độc quyền của IOR trong lãnh vực đầu tư. Với tự sắc đầu tiên, ngài bỏ một điều khoản Đức Phanxicô ban hành ngày 23 tháng 8 năm 2022, theo đó IOR trở thành thực thể duy nhất có thể quản lý độc quyền các khoản đầu tư. Ngài trả lại cho Cơ quan Quản lý Di sản của Tòa thánh (APSA) quyền thực hiện các khoản đầu tư, sử dụng các cơ cấu của IOR khi cần thiết, để các thực thể khác nhau có thể hợp tác với nhau.
Đồng trách nhiệm trong hiệp thông là một trong các nguyên tắc phục vụ của Giáo triều Rôma, như Đức Phanxicô đã thiết lập trong Tông hiến Anh em hãy rao giảng Tin Mừng Praedicate Evangelium ngày 19 tháng 3 năm 2022. Đức Lêô giải thích trong tự sắc ngài ký ngày 29 tháng 9 và được công bố vào thứ hai tuần này. Trách nhiệm chung này liên quan đến các tổ chức thuộc Giáo triều chịu trách nhiệm về các hoạt động đầu tư tài chính của Tòa thánh, đòi hỏi các quy định được thiết lập theo thời gian phải được củng cố, vai trò cũng như trách nhiệm của mỗi tổ chức phải được xác định rõ ràng, tạo điều kiện cho tất cả cùng nhau hợp tác trong một động lực chung. Vì vậy, sau khi cẩn thận cân nhắc, tham khảo ý kiến các chuyên gia trong lãnh vực này, các khuyến nghị đã được Hội đồng Kinh tế nhất trí thông qua, một thay đổi lớn đầu tiên trong lãnh vực quản lý kinh tế đã bắt đầu. Từ nay trở đi, và sau khi bãi bỏ “sắc lệnh” của Đức Phanxicô ngày 23 tháng 8 năm 2022, các hoạt động đầu tư tài chính sẽ không còn hoàn toàn trong tay IOR. Theo Điều 219 của Tông hiến Praedicate Evangelium – cải cách Giáo triều Rôma phải tuân thủ các quy định của Ủy ban Đầu tư thiết lập, phù hợp với Chính sách Đầu tư đã được phê duyệt.
Trong việc xác định các hoạt động đầu tư của Tòa thánh, Cơ quan Quản lý Di sản của Tòa thánh (APSA) thường dùng hiệu quả cơ cấu tổ chức nội bộ của IOR, trừ khi các cơ quan có thẩm quyền, theo quy chế của Ủy ban Đầu tư cho rằng việc dùng các trung gian tài chính được thành lập ở các quốc gia khác là không hiệu quả hoặc thuận tiện hơn.
Dọn dẹp Tài chánh khi Đức Phanxicô được bầu vào tháng 3 năm 2013
Một trong những mục tiêu được các hồng y nêu ra trong các cuộc họp trước mật nghị là dọn dẹp tài chính của Vatican. Đức Phanxicô đã cải tổ IOR, ngân hàng Vatican nổi tiếng với các vụ bê bối tài chánh; ngài thành lập Văn phòng Kinh tế – một siêu bộ của Bộ Kinh tế – và thực hiện các cải cách, đồng thời thành lập một số đơn vị để đảm bảo tính minh bạch, trật tự và giám sát tài chính tốt hơn. Sắc lệnh hiện nay hạn chế quyền của IOR đối với các khoản đầu tư nhìn chung được hoan nghênh. Một nguồn tin tin cậy ẩn danh nói với nhật báo La Nación: “Điều này chấm dứt nhiều rối loạn chức năng đầu tư và đó là điều Đức Phanxicô đã nói, dù diễn đạt không rõ ràng trong biện pháp hiện đã bị bãi bỏ. Điều này phù hợp hơn với Hiến chế Praedicate Evangelium.”
Đức Phanxicô chào Hồng y Robert Francis Prevost trong Thánh lễ Năm Thánh dành cho Lực lượng Vũ trang, Cảnh sát và Nhân viên An ninh tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày 9 tháng 2 năm 2025.
Trong cuộc phỏng vấn với nhà báo người Mỹ Elise Ann Allen, tác giả quyển tiểu sử: Lêô XIV, Công dân Thế giới, Nhà Truyền giáo của Thế kỷ 21, Đức Lêô cho biết cải cách kinh tế do Đức Phanxicô khởi xướng phải được tiếp tục, vì cuộc khủng hoảng kinh tế của Vatican cũng đã góp phần làm suy thoái kinh tế.
Đức Lêô cho biết: “Tôi nghĩ dưới thời Đức Phanxicô, những bước đi quan trọng đã được thực hiện để thiết lập các cơ chế kiểm soát và cân bằng về cách thức hoạt động tài chính. Đã có một số điều rất tích cực về vấn đề này, vì vậy kết quả đang được nhìn thấy. Tôi không nói rằng chúng ta có thể nghỉ ngơi và cuộc khủng hoảng đã qua. Tôi nghĩ chúng ta phải tiếp tục làm việc về vấn đề này, nhưng nó không làm tôi mất ngủ. Điều quan trọng là chúng ta phải truyền một thông điệp khác.” Đức Lêô cho biết ngài đã có một cuộc họp với Hội đồng Kinh tế để giám sát chặt chẽ hơn các thực thể khác nhau, và họ đồng ý với tôi, một phần vấn đề của chúng ta nằm ở giao tiếp.
Trong một bài xã luận viết cho trang Religión Digital, tu sĩ Dòng Tên người Tây Ban Nha Juan Antonio Guerrero Alves, Tổng trưởng Bộ Kinh tế từ năm 2019 đến năm 2022 đã đồng ý với cách tiếp cận này: “Vấn đề nghiêm trọng nhất mà Giáo hoàng đưa ra không phải là thiếu nguồn lực, dù hiện tại không đủ; có thể nói khó khăn nghiêm trọng nhất không phải là kinh tế, nhưng là vấn đề giao tiếp trong tổ chức nội bộ.” Về vấn đề này, ngài giải thích: “Ba thực thể quản lý tài sản kinh tế và tài chính – Tòa thánh, Thành quốc Vatican và IOR – không phải lúc nào cũng tin tưởng lẫn nhau hoặc giúp đỡ lẫn nhau hết mức có thể. Việc thiếu giao tiếp không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế của Vatican mà còn là một phần văn hóa của Giáo triều.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Chuyến tông du đầu tiên của Đức Lêô: Vì sao là Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon?
Đâu là sứ mệnh của một Giáo hoàng?
“Thời thế sẽ tốt nếu chúng ta sống tốt”
