Cuộc phỏng vấn đầu tiên với Đức Lêô: ngài tiết lộ mười ưu tiên của ngài
la-croix.com, Mikael Corre, Đặc phái viên Thường trực tại Rôma, 2025-09-18
Trong cuộc phỏng vấn dài này, được xuất bản trong quyển sách ngày thứ năm 18 tháng 9, Đức Lêô tiết lộ các ưu tiên trong triều giáo hoàng của ngài. Ernesto Benavides / AFP
Kéo dài tầm nhìn của Đức Phanxicô, trong cuộc phỏng vấn đầu tiên, Đức Lêô phác thảo một lộ trình sơ bộ: một lời kêu gọi hòa bình thay vì hòa giải, giáo lý không thay đổi về hôn nhân và đồng tính… Với một đổi mới rõ ràng: bản sắc Mỹ của ngài được cho là tài sản ngoại giao. Đây chính là cốt lõi của cuộc phỏng vấn dài giữa Đức Lêô với chuyên gia Vatican người Mỹ Elise Ann Allen, được thực hiện vào tháng 7 và công bố ngày thứ năm 18 tháng 9 cho thấy: một giáo hoàng-mục tử luôn duy trì sự kế thừa với Đức Phanxicô (ngài mô tả tầm nhìn về Giáo hội của Đức Phanxicô “mang tính tiên tri”), đồng thời ngài thắt chặt phương pháp và xác định các ưu tiên rất cụ thể: thúc đẩy hòa bình – thông qua vận động thay vì hòa giải – vẫn kiên định với giáo lý hôn nhân, bảo vệ việc sử dụng hạn chế Tuyên ngôn Fiducia supplicans về mục vụ của các chúc lành…
Trong “thời điểm Mỹ” địa chính trị hiện tại, ngài ủng hộ ý tưởng sử dụng nguồn gốc của ngài như một lợi thế. Về mặt ngoại giao, đây có lẽ là câu quan trọng nhất trong cuộc phỏng vấn dài, được xuất bản trong quyển sách tiếng Tây Ban Nha tại Peru với tựa đề Lêô XIV, Công dân của Thế giới, Nhà truyền giáo của Thế kỷ 21. Lời cảnh báo: “Việc tôi là người Mỹ có nghĩa, cùng với những điều khác, người ta không thể nói như đã nói về Đức Phanxicô: ‘Ngài không hiểu Hoa Kỳ, đơn giản là ngài không thấy những gì đang diễn ra ở đó.’ Tôi nghĩ điều này rất quan trọng ở đây.”
Dưới đây là 10 điểm chính rút ra từ cuộc phỏng vấn đầu tiên, những ưu tiên dường như đang đặt ra cho ngài.
1. Đảm bảo sự tiếp nối với tầm nhìn của Đức Phanxicô, đặc biệt là tính công đồng
Những điều ngài nói. “Quan điểm Mỹ La-tinh (…) rất quan trọng (…) trong mối quan hệ của tôi với Đức Phanxicô, trong sự hiểu biết của tôi về một phần tầm nhìn của ngài với Giáo hội, và trong cách chúng ta có thể tiếp tục thực hiện nó như một tầm nhìn thực sự mang tính tiên tri.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Đặc biệt về tính công đồng, tính tiếp nối được thừa nhận với cách tiếp cận truyền giáo của Đức Phanxicô – trích dẫn 23 lần trong cuộc phỏng vấn – nhưng Đức Lêô tỏ ra thận trọng. Mặc dù về bản chất, ngài không bao giờ tách biệt ngài khỏi người tiền nhiệm, nhưng chúng ta cảm nhận được ở ngài sự chú trọng đến “cách thức”. Một quan tâm rõ ràng nhằm giảm bớt sự phân cực.
2. Không thay đổi giáo lý về chức phó tế nữ hoặc đồng tính
Những điều ngài nói. “Theo tôi, dường như rất khó có khả năng, ít nhất là trong ngắn hạn, giáo lý của Giáo hội về tình dục và hôn nhân sẽ thay đổi.” Về chức phó tế nữ: “Hiện tại, tôi không có ý định thay đổi giáo huấn của Giáo hội về điểm này.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Khi nhấn mạnh sự đón nhận người đồng tính trong Giáo hội và việc ngài sẽ tiếp tục, giống như Đức Phanxicô, bổ nhiệm phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo, Đức Lêô vẫn rõ ràng: “Các gia đình phải được hỗ trợ – điều mà chúng ta gọi là gia đình truyền thống. Gia đình là cha, mẹ và con cái.”
3. Bảo vệ Tuyên ngôn Fiducia supplicans về mục vụ của các chúc lành, nhưng áp dụng nghiêm ngặt
Những điều ngài nói. “Ở Bắc Âu, đặc biệt là ở Flanders và Đức, các nghi thức chúc lành cho “những người yêu thương nhau”, như họ nói, đã được công bố, điều này hoàn toàn trái ngược với văn kiện đã được Đức Phanxicô phê chuẩn.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Đức Lêô đã có một thay đổi đột ngột. Ngài bảo vệ việc áp dụng văn kiện gây tranh cãi nhất của triều Đức Phanxicô, nhưng nhắc lại các điều kiện nghiêm ngặt để áp dụng: Giáo hội cho phép chúc lành cho người đồng tính, nhưng không nghi lễ hóa việc chúc lành, điều này có thể bị nhầm lẫn với hôn nhân bí tích. Thậm chí Đức Lêô còn dựa vào Fiducia Suplicans để phản đối những thái độ quá khích của chủ nghĩa tự do.
4. Lạm dụng tình dục: Kết hợp lòng trắc ẩn và quyền của người bảo vệ
Những điều ngài nói. “Thống kê cho thấy hơn 90% những người đứng ra khiếu nại là nạn nhân thực sự; họ nói sự thật; họ không bịa đặt. Nhưng cũng có những trường hợp cáo buộc sai sự thật đã được chứng minh. Đời sống các linh mục bị hủy hoại vì điều này.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Mối quan tâm của ngài cân bằng hai yêu cầu: tôn trọng nạn nhân và nguyên tắc suy đoán vô tội. ngài nói: “Luật pháp tồn tại – dân sự hoặc giáo luật – để bảo vệ quyền của tất cả mọi người, ngài cho ngài là người bảo vệ các thủ tục, ngay cả khi chúng rất dài dòng. Ngài từ chối để vấn đề này lấn át. Ngài cho biết: “Đức Phanxicô có trực giác rất tốt: ngài nhận ra tầm quan trọng của vấn đề, đồng thời nhận ra vấn đề lạm dụng tình dục không thể trở thành trung tâm của Giáo hội.
5. Tiếp tục cải cách Giáo triều, nhưng cần thời gian
Những điều ngài nói. “Về việc quản trị nội bộ của Giáo hội, tôi mới chỉ bắt đầu (…). Tất nhiên, các quyết định sẽ phải được đưa ra trong những tháng và năm tới, nhưng tôi không cảm thấy bị choáng ngợp.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Đức Lêô cho biết ngài không gặp quá nhiều khó khăn khi bước vào “chiều kích mục vụ” của giáo hoàng. Nhưng về việc quản trị nội bộ, “tôi mới chỉ bắt đầu.” Ngài có tầm nhìn xa, khi một số cuộc bổ nhiệm đang được mong chờ ở Rôma, bắt đầu với việc bổ nhiệm người kế nhiệm ngài làm Bộ trưởng Bộ Giám mục, và đang định vị để phù hợp với cuộc cải cách Giáo triều năm 2022 (Praedicate Evangelium).
6. Lên án nạn đói ở Gaza, nhưng ngài không bình luận về việc dùng thuật ngữ “diệt chủng”.
Những điều ngài nói. Liên quan đến Gaza, “từ diệt chủng ngày càng được dùng nhiều. Về mặt chính thức, Tòa Thánh cho rằng chúng ta không thể tuyên bố về vấn đề này vào lúc này”.
Điều này nói lên điều gì về ngài. Giống như Đức Phanxicô, Đức Lêô cho biết ngài thận trọng khi dùng thuật ngữ diệt chủng, đồng thời lưu ý “ngày càng có nhiều người, kể cả ở Israel nêu lên vấn đề này”.
7. Tiếp tục kêu gọi hòa bình ở Ukraine, tạm gác đề xuất hòa giải của ngài lại.
Những gì ngài nói: “Tôi sẽ phân biệt giữa tiếng nói của Tòa Thánh kêu gọi hòa bình và vai trò trung gian, điều mà tôi thấy rất khác biệt và kém thực tế hơn so với vai trò trước đây.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Đức Lêô cho biết ngài luôn sẵn sàng tạo diễn đàn để đàm phán, tại Vatican hoặc bất cứ nơi nào khác, nhưng không muốn biến mình thành người không thể thiếu. Thông điệp ở đây, một lần nữa nói về phương pháp: không hứa hẹn quá mức hoặc tiếp tục xa lánh Chính Thống giáo Nga.
8. Hoa Kỳ và Donald Trump: Đặt cược kép giữa sự thẳng thắn và nguyên tắc bổ trợ
Những gì ngài nói. “Tôi không có ý định tham gia vào chính trị đảng phái của Hoa Kỳ. Đó không phải là sứ mệnh của Giáo hội. Nhưng tôi không ngại nêu ra những vấn đề mà theo tôi, thực sự liên quan đến Phúc Âm.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Tại Hoa Kỳ, Đức Lêô cho thấy sự cởi mở, nhưng theo một cách ngắn gọn: trước tiên, hãy làm việc với các giám mục, đó là những người đối thoại đặc quyền của chính quyền dân sự, để tránh gây ấn tượng là can thiệp. Về bài phát biểu trước công chúng, Đức Lêô trích dẫn thư của Đức Phanxicô về người di cư và hứa sẽ bám sát các nguyên tắc cơ bản – nhân phẩm, gia đình, v.v. Đức Lêô người Mỹ gốc Peru, ngài đặc biệt đưa ra sự bùng nổ của bất bình đẳng và sự say mê Elon Musk, “tỷ phú đầu tiên của thế giới”.
9. Tạm thời tiếp tục hành động của các vị tiền nhiệm đối với Trung Quốc
Những gì ngài nói. Với Trung Quốc, “Tôi sẽ theo đuổi chính sách mà Tòa Thánh đã theo đuổi trong nhiều năm nay, và dưới thời nhiều vị tiền nhiệm.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Một lần nữa, một sự tiếp nối thận trọng: tiếp tục cách tiếp cận hiện tại, đồng thời bảo vệ tối đa tín hữu công giáo sống dưới áp lực. Việc ngài nêu rõ một “hình thức áp bức” không phải là chuyện nhỏ. Nhận thức được sự mong manh của tình hình, ngài không hề trói buộc mình: “Về lâu dài, tôi không giả vờ nói: ‘Đây là điều tôi sẽ làm hoặc sẽ không làm.’”
10. Củng cố đức tin của giáo dân và đáp lại khát vọng siêu việt
Những gì ngài nói. “Hôm qua tôi đã gặp một nhóm thanh niên nam nữ người Pháp. Năm ngoái, hàng ngàn người trong số họ, giờ đã là thanh niên, đã tự nguyện xin rửa tội. Họ muốn đến với Giáo hội vì họ hiểu cuộc sống của họ trống rỗng, thiếu thốn điều gì đó, vô nghĩa, và họ đang khám phá lại những gì Giáo hội có thể mang lại.”
Điều này nói lên điều gì về ngài. Với tư cách là Giáo hoàng, trước hết và trên hết, ngài xem mình là người có trách nhiệm “khẳng định” đức tin của người khác. Theo quan điểm của ngài, sứ mệnh chính của một Giáo hoàng là công bố Tin Mừng. Ngài nói: “Nếu chúng ta mất chân trời, chúng ta mất la bàn, chúng ta có nguy cơ lang thang vô ích.”
Marta An Nguyễn dịch
Vì sao Đức Lêô tránh được cơn bão truyền thông kiểu Phanxicô trong cuộc phỏng vấn đầu tiên của ngài
Đức Lêô sẽ về nghĩ ở Castel Gandolfo hàng tuần?
“Con trai 15 tuổi của tôi không muốn đi lễ nữa. Tôi có nên ép con không?”
