Lêô XIV: Một “quyển sách nhanh” về một Giáo hoàng được bầu nhanh
cath.ch, Bernard Hallet, 2025-05-21
Lúc 19 giờ ngày 8 tháng 5 năm 2025, câu nói nổi tiếng “Habemus Papam!” (Chúng ta đã có Giáo hoàng) vang lên trên các loa phát thanh ở Quảng trường Thánh Phêrô. Hồng y người Mỹ Robert Francis Prevost được bầu làm Giáo hoàng, ngài lấy danh hiệu Lêô XIV. Sáu ngày sau, quyển Lêô XIV – Tông đồ của hòa bình (L’apôtre de la paix. Nxb. Salvator) được phát hành. Quyển “sách nhanh, fast book” dài 160 trang thuật lại bầu khí mật nghị và tiểu sử Giáo hoàng thứ 267 đã có mặt ở các tiệm sách. Câu chuyện hậu trường của một kỳ công xuất bản.
Tác giả Samuel Pruvot, phóng viên kỳ cựu của tuần báo Gia đình Kitô giáo Pháp (Famille chrétienne) chia sẻ: “Khi nhà xuất bản Salvator đề nghị tôi viết quyển “sách nhanh” này, tôi nhận lời với điều kiện không được biến quyển sách làm trò cười.
Nhà báo Camille Dalmas giải thích: “Ngay sau khi Đức Phanxicô qua đời, hãng tin Vatican I.Media đề nghị chúng tôi viết sách. Chúng tôi không thể vừa viết sách vừa đưa tin về mật nghị, cuộc bầu chọn Giáo hoàng và toàn bộ sự kiện. Chúng tôi vui vì được tham gia vào dự án.”
Đã có tiền lệ với Giáo hoàng Phanxicô
Khi ông Marc Leboucher (giám đốc nhà xuất bản Salvator) tìm gặp tác giả Samuel Pruvot, ông muốn hợp tác với hãng tin chuyên về Vatican. Ông Pruvot quen biết ông Hugues Lefèvre, giám đốc I.Media và là cựu phóng viên của báo Gia đình Kitô giáo. Đặc biệt, ông biết các chuyên gia Vatican đã chuẩn bị và thường xuyên cập nhật hồ sơ “Mật nghị” đồ sộ trong suốt ba năm. Ông nói: “Tôi có thể tiếp cận khối lượng lớn dữ liệu: tiểu sử các hồng y, bài viết lịch sử về các mật nghị cũng như số liệu thống kê. Một nền tảng vững chắc để viết sách.”
Ông Marc Leboucher là người đã quen thuộc trong lãnh vực này. Nhà xuất bản Salvator đã từng xuất bản một “quyển sách nhanh” khi Đức Phanxicô được bầu, ông giải thích: “Nhưng khi đó chúng tôi không có công nghệ hiện đại và tư liệu phong phú như bây giờ. Cuộc bầu chọn năm 2013 diễn ra quá đột ngột và chúng tôi không có mặt tại chỗ.”
Nhật ký mật nghị
Lần này, quyển sách được viết và chỉnh sửa ngay tại Rôma trước khi gởi đi in. Từ ngày 2 tháng 5, ông Samuel Pruvot, Marc Leboucher và ba cộng sự của nhà xuất bản Salvator đã có mặt tại hiện trường. Ông Pruvot nói: “Tôi muốn viết một dạng nhật ký mật nghị, thay vì chỉ chép lại và tổng hợp nội dung như nhiều ‘sách nhanh’ thường làm. Phần đầu quyển sách dựa trên thông tin của I.Media.”
Ngày 5 tháng 5, bản thảo dài 40.000 ký tự đã sẵn sàng để hiệu đính. Cùng lúc, nhóm bắt đầu thu thập thêm nội dung thực tế. Ông Pruvot kể: “Chúng tôi đã phỏng vấn các hồng y trong các cuộc họp chung để thấy được bầu khí và phác họa chân dung Giáo hoàng tương lai dựa trên các dữ liệu thu thập được.”
Nhưng đây là công việc không dễ dàng. Một số hồng y rất kín tiếng, một số chỉ đưa ra xu hướng mà không có thông tin cụ thể. Cuộc bầu chọn vẫn rất mở, nhiều ứng viên tiềm năng có thể được chọn. Giai đoạn tiền mật nghị này được thuật lại trong sách.
Hình thức phóng sự
Ông Marc Leboucher thực hiện các cuộc phỏng vấn để in sách. Từ ngày 5 đến 7 tháng 5, công việc tiếp tục. Ông Pruvot cho biết: “Tối thứ tư 7 tháng 5, trước ngày khai mạc mật nghị, không có tin tức nào lọt ra. Các hồng y đã vào Nhà nguyện Sistine, nội bất xuất ngoại bất nhập, các ngài chuẩn bị bầu cử. Tôi tiếp tục làm phóng sự, làm việc dựa trên các bài viết của I.Media. Họ làm rất tốt, nêu lên được các thách thức lớn đang chờ Tân Giáo hoàng.”
Ngày 7 tháng 5, khói đen bốc lên từ Nhà nguyện Sistine. Phóng viên phỏng vấn giáo dân và du khách ở Quảng trường Thánh Phêrô để thu thập thông tin.
Bầu khí tại Quảng trường Thánh Phêrô
Sáng hôm sau, phóng viên Gia đình Kitô giáo trở lại Quảng trường Thánh Phêrô để viết bài tường thuật. Lúc 18:07, khói trắng bốc lên, mọi thứ tăng tốc. Ông Pruvot kể tiếp: “Tôi tiếp tục làm việc trên hiện trường cho đến khi Giáo hoàng người Mỹ xuất hiện trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô. Ngài ở trong các ứng viên, nhưng ít ai ngờ… Tôi tiếp tục làm phóng sự, phải gởi bài dài 10.000 ký tự về tòa soạn.”
Khoảng 23 giờ, ông vào nhóm của ông Marc Leboucher. Ông kể: “Chúng tôi bắt đầu cấu trúc sách, xem lại những gì còn thiếu và lên kế hoạch bổ sung cho phần tiểu sử của Tân Giáo hoàng Robert Francis Prevost dựa trên dữ liệu của I.Media.” Trong đêm, nhóm chia nhau công việc. Ngày 9 tháng 5, ông Pruvot may mắn phỏng vấn được sứ thần Tòa Thánh tại Hoa Kỳ, đại sứ đã từng làm việc với Tân Giáo hoàng: “Một cơ hội bằng vàng! Đại sứ cung cấp thêm chi tiết tiểu sử và những giai thoại thú vị.”
13.000 bản in
Tiểu sử do I.Media cung cấp tiếp tục bổ sung. Các thành viên của nhóm bổ sung nội dung thu thập trong ngày, đặc biệt từ các cuộc phỏng vấn với các tu sĩ Dòng Augustinô ở Rôma. Những yếu tố mới này giúp hoàn thiện chân dung một Giáo hoàng kín đáo với truyền thông. Bản thảo liên tục được cập nhật với tin mới của I.Media.
Trong đêm 9 rạng sáng 10 tháng 5, bản nháp đầu tiên hoàn tất. Việc hiệu đính tổng thể bắt đầu. Ông Pruvot kể tiếp: “Chúng tôi rất vui vì có thể biên tập quyển sách đàng hoàng – điều hiếm gặp ở thể loại ‘sách nhanh’ vì thường bị chắp vá thêm nội dung. Lần này, chúng tôi thực sự kể lại quá trình bầu chọn Đức Lêô XIV như một câu chuyện. Nhóm tiếp tục chỉnh sửa trong đêm.”
Chiều chúa nhật 11 tháng 5, bản thảo được gởi đi in. Ngày hôm sau sách in xong và phát hành tại các tiệm sách ngày 14 tháng 5. Giám đốc nhà in Salvator cho biết: “10.000 quyển đầu tiên đã được in, chúng tôi tái bản thêm 3.000 quyển. Nhiều người hỏi chúng tôi có dùng trí tuệ nhân tạo không, tôi cười. Thật ra, tất cả đều do con người thực hiện.”
Tông đồ của hòa bình (L’apôtre de la paix. Nxb. Salvator. Tháng 5 năm 2025, 164 trang).
Marta An Nguyễn dịch
Làm thế nào Đức Lêô có thể tác động tích cực nhất đến chính trị Hoa Kỳ
Đức Lêô XIV phác thảo những nét chính triều của ngài
Phòng Nước Mắt, nơi không thể thiếu của Tân Giáo hoàng
Các viễn cảnh của triều Đức Lêô theo nhà báo George Weigel
Làm thế nào Đức Lêô XIV được bầu trong vòng 24 giờ
