Mật nghị: điều tra hậu trường của cuộc bầu cử bất ngờ
la-croix.com, Mikael Corre và Matthieu Lasserre, Rôma, 2025-05-20
Các Hồng y trước khi bắt đầu mật nghị tại Nhà nguyện Sistine ngày 7 tháng 5 năm 2025. VATICAN MEDIA/HO / AFP
Mật nghị ngày 7 và 8 tháng 5 vẫn chưa tiết lộ hết mọi bí mật. Hai tuần sau cuộc bầu cử Đức Lêô XIV, các phóng viên báo La Croix ở Rôma cố gắng hiểu các diễn biến dẫn đến cuộc bầu cử Hồng y Robert Prevost.
Điều tra mật nghị là mạo hiểm bước vào thế giới mà im lặng là điều tuyệt đối thiêng liêng. Các hồng y cử tri tuyên thệ giữ bí mật tuyệt đối và bất kỳ tiết lộ nào về các thảo luận trong mật nghị đều bị vạ tuyệt thông… ngay lập tức! Dù có những hạn chế này, nhưng thông tin đã ít nhiều xuất hiện sau ngày 8 tháng 5, các hồng y bảo thủ đã đóng vai trò quan trọng trong việc bầu nhanh chóng này. Ở vòng phiếu thứ tư, Hồng y người Mỹ đã có được 100 trong số 133 phiếu bầu, vượt xa con số hai phần ba cần thiết. Những gì xảy ra trước đó không được rõ lắm. Kể từ cuộc bầu cử, các con số liên tục thay đổi. Báo chí Ý đồn đoán về vòng đầu tiên. Hồng y Pietro Parolin, Bộ trưởng Ngoại giao sẽ chiến thắng với số phiếu cách biệt từ 40 đến 50 phiếu, theo sát là Hồng y Robert Prevost kém khoảng 10 phiếu. Các bài viết mâu thuẫn nhau, có khi còn trích dẫn những nguồn… không uy tín!
Tuy nhiên, theo thông tin của báo La Croix, có rất ít thông tin về vòng bầu thứ hai và thứ ba diễn ra trong thời gian quyết định cuộc bầu cử. Phải mất sáu năm mới có kết quả mật nghị trước đó năm 2013.
Quyết định cuối cùng
Nhà nguyện Sistine ngày thứ tư 7 tháng 5 năm 2025. Bây giờ là 5:46 chiều khi cánh cửa đóng lại. Lúc này có 133 hồng y cử tri. Cuộc họp kín bắt đầu.
Cảnh tượng này rất quen thuộc với những người có kinh nghiệm: 12 chiếc bàn phủ vải màu xám được kê ở gian giữa nhà nguyện. Trên mỗi bức tranh đều có một giá vẽ nhỏ ghi tên. Một sơ đồ chỗ ngồi không ngẫu nhiên. Gần bàn thờ và bức tranh Phán quyết cuối cùng của Michelangelo là năm ghế của các hồng y-giám mục – cấp bậc quan trọng nhất. Trong số đó, có một tên ít người biết: Prevost. Một hồng y chia sẻ: “Khi tôi vào Nhà nguyện Sistine, ngài là người duy nhất ngồi cùng bàn với tôi mà tôi không quen biết.”
Ngồi giữa Hồng y Louis Raphil Sako (người Chalđê ở Iraq) và Hồng y Luis Antonio Tagle (Phi Luật Tân) là Hồng y Robert Francis Prevost, vừa gia nhập nhóm tuyển này. Hồng y được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm hồng y-giám mục ngày 6 tháng 2, một tuần trước khi ngài nhập viện. Một quyết định cuối cùng. Đã có một dấu chỉ sao? Một cộng sự thân tín của Hồng y Prevost cho biết: “Xem lại thái độ của Đức Phanxicô, tôi thấy có điều gì đó giống như ngài chuẩn bị cho Hồng y Prevost.” Hồng y Ấn Độ Oswald Gracias, cựu cố vấn của Đức Phanxicô, điềm tĩnh bình luận: “Những gì có thể cho là chuẩn bị thực ra không phải là cố ý.”
Ở bàn bên cạnh
Tối thứ tư 7 tháng 5, tại Nhà nguyện Sistine, Hồng y Raniero Cantalamessa vẫn tiếp tục hướng dẫn tĩnh tâm. Bốn mươi lăm phút. Hồng y Joseph Tobin nhớ lại: “Kết thúc tĩnh tâm, ngài xin giáo hoàng tương lai trung thực với chính mình.” Khói đen đầu tiên bốc lên muộn, lúc 9 giờ tối.
Sáng hôm sau, nỗi lo lắng tăng lên. Số phiếu bầu hôm qua sẽ được chuyển tiếp như thế nào? Một hồng y đã bỏ phiếu cho Robert Prevost ở vòng đầu tiên, tự hỏi: “Ai sẽ là hồng y bảo thủ nhất bỏ phiếu sáng nay cho người thứ ba, Hồng y Péter Erdo (Hungary), ngồi ở bàn bên cạnh các hồng y-giám mục?”
Ở phía sau, gần bàn thờ, chỉ có ba chiếc ghế ngăn cách hai người giành chiến thắng trong vòng bỏ phiếu đầu tiên: Giáo hoàng tương lai và Ngoại trưởng Pietro Parolin. Hai người đã quen biết nhau từ một vấn đề tế nhị liên quan đến Giáo hội ở Peru từ đầu triều Đức Phanxicô. Họ nhận được hai phần ba số phiếu bầu. Đêm hôm trước cuộc bỏ phiếu lần thứ hai vẫn chưa có kết quả nào được đưa ra. Luôn có khả năng bị tắc nghẽn, đòi hỏi phải có tên mới, giống như mật nghị tháng 10 năm 1978, khi bầu Đức Gioan-Phaolô II.
Nhưng hiện tình của Hồng y Prevost đang có dấu hiệu thay đổi. Số phiếu có lợi cho ngài đã tăng lên từ vòng bỏ phiếu thứ hai. Một hồng y cử tri cho biết: “Không có biến động nào lớn trong các lần bỏ phiếu. Đến vòng thứ ba, Hồng y Prevost có 89 phiếu cần thiết để đắc cử và không còn bất ngờ nào nữa. Lúc 11:51 sáng, khói đen bốc lên ở quảng trường. Nhưng các Hồng y về Nhà Thánh Marta ăn trưa đã biết Hồng y người Mỹ sẽ là Giáo hoàng thứ 266 của Thánh Phêrô.” Hồng y Jozef De Kesel nước Bỉ cho biết: “Ngày thứ năm, trong lần bỏ phiếu áp chót (thứ ba), tôi nghĩ đêm nay chúng tôi sẽ có Tân Giáo hoàng.” Một Hồng y Á châu xác nhận: “Đến vòng bỏ phiếu thứ ba, chúng tôi biết sẽ là Hồng y Prevost.” Trong giờ nghỉ trưa, Hồng y Prevost có thì giờ chuẩn bị bài phát biểu ngài sẽ đọc, được viết trên ba tờ giấy trắng, các tiền nhiệm của ngài đã phải ứng khẩu bài phát biểu của họ.
Hành động của Chúa Thánh Thần
Không có cuộc thảo luận nào giữa hai vòng họp buổi sáng. Theo quy định của mật nghị, các hồng y vẫn ở Nhà nguyện Sistine, họ không được nghỉ giải lao uống cà phê, chỉ im lặng và cầu nguyện giữa hai lần bỏ phiếu. Một Hồng y Á châu xác nhận: “Chúng tôi không rời phòng, không có cuộc thảo luận nào thêm. Chúng tôi cảm thấy có một điều gì đó, một sự mở lòng ra cho chiều kích siêu việt, cho hành động của Chúa Thánh Thần. Khi lá phiếu thứ ba được kiểm và tên được công bố, một điều gì đó đã xảy ra. Không phải bên ngoài, không phải trong nhóm, nhưng là bên trong. Chúng tôi thu mình trong chính mình, mở lòng ra với Chúa.”
Tuy nhiên, ý tưởng bỏ phiếu cho cựu giám mục Peru, quốc gia ngài nhập tịch năm 2015, không phải tự nhiên xuất hiện vào ngày 8 tháng 5. Tên của ngài đã được lan truyền trong nhiều ngày trong các bữa ăn tối ở thành phố, trong các cuộc họp bí mật khác của khoảng 20 hồng y, như cuộc họp được tổ chức vào đầu tuần tại khuôn viên Trường Cao đẳng Úc, phía nam khu Trastevere.
Một hồng y tham dự nhiều cuộc họp cho biết: “Đã có nhiều cuộc họp. Không phải trực tiếp người này người kia. Đúng hơn là tự do trao đổi các đức tính chúng tôi muốn người ngồi vào ghế Thánh Phêrô sẽ có. Ở Vatican vẫn luôn có thói quen họp bên lề các cuộc họp chính thức.”
Tổng hợp vui vẻ
Không giống như mật nghị năm 2013, trong đó bài nói chuyện của Đức Phanxicô tại hội đồng chung được cho là đặc biệt nổi bật, sự can thiệp điềm tỉnh của Hồng y Prevost năm nay về việc hỗ trợ các linh mục tương lai đã không có tác dụng này. Hồng y người Mỹ Robert McElroy lưu ý: “Vấn đề không phải ở bản chất mà ở cách ngài nói. Những cuộc họp không chính thức, sự điềm tĩnh, khả năng lắng nghe của ngài tạo được ấn tượng lớn. Và các hồng y Mỹ la-tinh hân hoan khi bầu một người trong số họ, đã nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng từ các hồng y ở Bắc bán cầu, những người được thuyết phục có một ‘người Chicago’ đứng đầu Giáo hội.”
Thay vì bỏ phiếu cho Hồng y Pietro Parolin – ngài bị các phương tiện truyền thông cực kỳ bảo thủ chỉ trích trước mật nghị, họ còn bịa ra nỗi bất an của người Ý. Sau khi liệt kê các đức tính khác nhau của Hồng y Prevost, một hồng y Châu Phi nhấn mạnh: “Những gì có thể cho là một hình thức chuẩn bị, nhưng thật ra không cố ý. Chắc chắn Tân Giáo hoàng sẽ tôn trọng học thuyết.” Về phía châu Á, các hồng y Phi Luật Tân cho biết, ngoài khả năng tiếng Anh hoàn hảo của ngài, ngài đã ở đất nước của họ với tư cách là bề trên tổng quyền Dòng.
Trong những ngày trước mật nghị, một hồng y Châu Âu khi thúc đẩy việc chọn một ứng viên khác, đã nghĩ Hồng y Robert Prevost có thể là “một ứng viên thỏa hiệp” trong trường hợp bị bế tắc. Các tu sĩ và các nhà truyền giáo đã có sự tổng hợp vui vẻ chỉ trong vòng không đầy 24 giờ.
Khi kiểm phiếu lần thứ tư và cũng là lần cuối giữa buổi chiều, Hồng y Tagle quan sát Hồng y Robert Prevost, đầu gục vào tay. Có vẻ như ngài đang suy nghĩ nhiều. Ngài thở mạnh khi người kiểm phiếu đọc to lá phiếu. Khi đã đủ đa số, tiếng vỗ tay vang lên. Niềm vui vỡ òa. Hồng y De Kesel cho biết: “Chúng tôi nhanh chóng tìm được người được mọi người nhất trí.” Sau đó, theo nghi lễ và trước khi mặc áo chùng trắng. Hồng y Pietro Parolin cho biết: “Điều làm tôi ấn tượng là sự thanh thản của ngài.” Ngài hỏi Hồng y Prevost có chấp nhận cuộc bầu cử này không và ngài muốn tên hiệu Giáo hoàng của ngài là gì. Hồng y Prevost trả lời: “Tên Lêô XIV.”
Từ Peru đến Vatican
Sau nhiều năm sứ vụ ở miền bắc Peru, Cha Robert Francis Prevost được bầu làm Bề trên Tổng quyền Dòng Thánh Augustinô năm 2001. Ngài được tái bổ nhiệm ở chức vụ này và giữ chức vụ này cho đến năm 2013.
Năm 2014, ngài được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm giám quản tông tòa và sau đó là giám mục của Chiclayo, miền bắc Peru. Năm 2023, ngài đứng đầu Bộ Giám mục, cùng năm ngài được Đức Phanxicô phòng làm Hồng y-Phó tế.
Ngày 6 tháng 2 năm 2025, vài tuần trước khi qua đời, Đức Phanxicô đã nâng Hồng y Prevost lên hàng Hồng y-Giám mục.
Vào ngày 8 tháng 5, ngài được bầu làm Giáo hoàng và lấy tông hiệu là Lêô XIV.
Sự bối rối trong bếp
Tại nhà bếp của Nhà Thánh Marta chưa ai biết bữa ăn tối – bánh flan, bí sốt đậu, măng tây và cơm risotto, thịt bò nướng với nước sốt nâu sẽ phải chuẩn bị gấp rút.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Giovanni Maria Vian: “Đức Lêô XIV đã chuẩn bị rất kỹ”
Một giáo hoàng có thể làm gì… và không thể làm gì
Những bước đi thành công đầu tiên của Đức Lêô XIV
Đức Lêô XIV thận trọng tìm một Giáo hội hiệp nhất trong một thế giới chia rẽ
