Vì sao các hồng y bỏ phiếu cho Đức Lêô XIV?
la-croix.com, Mikael Corre, đặc phái viên thường trực tại Rôma, 2025-05-10
Các Hồng y trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô ngày đầu tiên của Tân Giáo hoàng Lêô thứ năm 8 tháng 5. ALBERTO PIZZOLI / AFP
Ngày thứ năm 8 tháng 5, sau một mật nghị ngắn và sau cuộc bỏ phiếu được được cho là rất lớn, các hồng y cử tri đã bầu Giáo hoàng Lêô XIV người Mỹ đầu tiên trong lịch sử. Thứ bảy hàng tuần, đặc phái viên Mikael Corre thường trực của báo La Croix tại Vatican sẽ đưa quý độc giả vào hậu trường của quốc gia nhỏ nhất thế giới này.
Trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, một trong những lời cuối cùng của bài diễn văn, Đức Lêô XIV đã nói: “Với tất cả anh chị em, anh chị em ở Rôma, anh chị em ở trên toàn thế giới, chúng ta muốn trở thành một Giáo hội công đồng,” Giáo dân nồng nhiệt vỗ tay reo hò. Nhưng đã có một điều gì đó nói lên sự khác biệt tinh tế này ngày thứ năm 8 tháng 5.
Để hiểu rõ hơn, chúng ta cùng nhìn lại một chút, khi Đức Phanxicô bổ nhiệm Hồng y Robert Prevost làm thành viên của Bộ Giám mục năm 2020, lúc đó Bộ chỉ gồm các giáo sĩ. Việc đánh giá để bổ nhiệm giám mục chắc chắn là mang tính tập thể, nhưng chỉ được thực hiện giữa các giáo sĩ.
Đây có thực sự là một việc đáng tiếc không? Còn gì bình thường hơn việc các giáo sĩ được các giáo sĩ bổ nhiệm? Đây là suy nghĩ của Hồng y danh dự Beniamino Stella, cựu Tổng trưởng Bộ Giáo sĩ, giống như những người khác trong Giáo triều Rôma, ngài cáo buộc Đức Phanxicô đã phá vỡ truyền thống Giáo hội khi mở các vị trí lãnh đạo trong Giáo hội ra cho giáo dân và phụ nữ.
Mở cửa cho phụ nữ
Một năm trước khi Hồng y Robert Prevost được bổ nhiệm, Đức Phanxicô đã quyết định bổ nhiệm ba phụ nữ. Một trong ba phụ nữ là nữ tu người Pháp Yvonne Reungoat. Mùa đông Nữ tu cựu Bề trên Tổng quyền Dòng Salêdiêng (có 11.600 nữ tu) nói trên báo La Croix về bầu khí làm việc với giáo hoàng tương lai Lêô XIV: “Tôi biết rất rõ chủ nghĩa giáo sĩ vẫn tồn tại, nhưng cá nhân tôi, kinh nghiệm của tôi khi làm việc với các giám mục, tôi cảm nhận không chỉ được tôn trọng mà còn được khuyến khích, được đánh giá cao.”
Trước khi qua đời, từ phòng bệnh Đức Phanxicô đã đặt ra thời gian biểu của ngài cho đến tháng 10 năm 2028.
Trong thời gian trống tòa, một số người ở Rôma cho rằng tiến trình này đang bị đe dọa. Một hồng y lo lắng khi bước vào phòng mật nghị ngày 7 tháng 5: “Công đồng đã thành đường đứt gãy”, nhưng 24 giờ sau, các ngài đã quyết định rõ ràng với đa số phiếu áp đảo và chỉ trong bốn vòng bỏ phiếu.
Nhưng nhu cầu về tính liên tục này có thể không phải là lý do duy nhất để các hồng y cử tri bỏ phiếu cho hồng y Robert Prevost. Khi bổ nhiệm cựu giám mục của Chiclayo, một trong những thành phố lớn nhất Peru làm giáo hoàng, các hồng y dường như đã tìm được “mục tử” họ đã mô tả trong các cuộc họp tiền mật nghị.
Một bản ngã khác
Ngày 8 tháng 5, mật nghị đã bầu ra một giáo hoàng khó có thể xếp ngài vào một nhóm cụ thể nào. Kinh nghiệm gần đây của ngài ở Rôma giúp ngài thoải mái tiếp xúc với Giáo triều mà ngài không phải là người lệ thuộc. Thánh Augustinô với linh đạo cổ điển dường như có khả năng đưa ra cái nhìn phê phán về chủ nghĩa hiện đại và thuyết tương đối, bằng chứng là bài giảng đầu tiên của ngài mang âm hưởng của Đức Ratzinger, trong đó ngài chỉ trích các bối cảnh mà “những chuyện như công nghệ, tiền bạc, thành công, quyền lực, lạc thú” được ưa chuộng hơn đức tin kitô giáo.
Trên hết, nguồn gốc đa văn hóa của ngài đã làm cho ngài không là ứng viên của bất kỳ quốc gia nào. Đức Lêô XIV sinh ra tại Chicago, có cha là người gốc Pháp-Ý, mẹ người gốc Tây Ban Nha, trước khi trở thành giám mục ở miền bắc Peru. Hồ sơ hoàn hảo để tổng hợp kỳ vọng của cử tri từ 70 quốc gia.
Về điểm này, khó chẩn đoán Giáo hội công giáo theo một địa hình chính trị nào đó. Bốn mươi bảy năm sau khi bầu Giáo hoàng Ba lan vào giữa thời kỳ Chiến tranh Lạnh, các hồng y đã bỏ phiếu cho một người bản xứ Hoa Kỳ, vào thời điểm chính quyền cai quản cường quốc hàng đầu thế giới đang bắt tay vào một trò chơi gây bất ổn chưa từng có. Đối diện với Donald Trump, Lêô XIV sẽ nhanh chóng trở thành người Mỹ nổi tiếng nhất thế giới.
Cuối cùng, sự lựa chọn của các hồng y cũng theo một tiêu chuẩn khách quan. Các hồng y đã bầu người có tuổi phù hợp, 69 tuổi, sức khỏe tốt, có bằng tiến sĩ giáo luật (luận án về vai trò của bề trên địa phương trong Dòng Augustinô). Ngài đã chứng minh được kỹ năng quản lý của ngài khi giữ các địa vị cao trong các ban Bộ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Vì sao Tân Giáo hoàng chọn tên hiệu Lêô XIV?
Hồng y Robert Francis Prevost, tân Giáo hoàng Lêô XIV
Vì sao chúng ta nên lắng nghe những lời đầu tiên của tân giáo hoàng
Đức Lêô XIV: cho Giáo Hội và cho thế giới
