Trích đoạn từ quyển tiểu sử “Hy vọng” của Đức Phanxicô
Một số trích đoạn quyển tiểu sử “Hy vọng” của Đức Phanxicô được xuất bản tháng 1 năm 2025 trên hơn một trăm quốc gia, tại Pháp, nhà xuất bản Albin Michel sẽ phát hành quyển sách. Quyển sách kể lại tuổi thơ của ngài ở Buenos Aires, những học hỏi từ “nhân loại tập trung” ở vùng ngoại vi thành thị, ký ức về chuyến đi lịch sử đến Iraq năm 2021 trong bối cảnh khó khăn về hậu cần và những báo động an ninh.
vaticannews.va, Isabella Piro, Vatican, 2024-12-17
Ngày 17 tháng 12, sinh nhật Đức Phanxicô 88 tuổi, một số nhà xuất bản Ý đăng một số trích đoạn quyển tiểu sử của Đức Phanxicô cùng viết với tác giả Carlo Musso từ năm 2019, ông là cựu giám đốc biên tập của Piemme và Sperling & Kupfer, khi đó là người sáng lập nhà xuất bản độc lập Libreria Pienogiorno. Họ tập trung vào “nhân tính” ở các khu phố ổ chuột ở Buenos Aires, vào “vết thương trong lòng” của Đức Phanxicô trong chuyến đi Iraq năm 2021. Nhà xuất bản Mondadori sẽ phát hành ngày 14 tháng 1 trên hơn 100 quốc gia trên toàn thế giới.
Tuổi thơ ở Barrio Flores
Đức Phanxicô hồi tưởng: “Khi người ta nói tôi là Giáo hoàng của nông dân, tôi chỉ cầu nguyện để xứng đáng với điều này. Thế giới thu nhỏ phức tạp, đa sắc tộc, đa tôn giáo và đa văn hóa là Barrio Flores, Buenos Aires Khu phố Aires, nơi tôi sống thời thơ ấu. Ở đây, những khác biệt là bình thường và chúng tôi tôn trọng nhau, các nhóm Công giáo, Do Thái và Hồi giáo cùng sống với nhau, không phân biệt.”
Đức Phanxicô và Đức Mẹ Lujan, thánh bổn mạng của Argentina ngày 8 tháng 5 năm 2024 tại Quảng trường Thánh Phêrô.
“Kỷ niệm tuổi thơ”
Đức Phanxicô nhớ lại những lần gặp các cô gái mại dâm, hình ảnh về “mặt tối và sự mệt mỏi của cuộc sống” ngài đã biết từ thời thơ ấu ở vùng ngoại ô Argentina. Khi là giám mục, ngài làm lễ cho một số phụ nữ, kể từ đó họ đã thay đổi cuộc sống. Bà Porota tâm sự: “Tôi hành nghề mại dâm ở khắp mọi nơi, cả ở Hoa Kỳ. Tôi kiếm tiền, sau đó tôi yêu một người đàn ông lớn tuổi, ông là người yêu của tôi, khi ông mất, cuộc đời tôi đã thay đổi. Hôm nay tôi có lương hưu. Tôi giúp làm vệ sinh cho các người lớn tuổi ở viện dưỡng lão không ai chăm sóc. Tôi không đi lễ nhiều. Tôi làm mọi thứ với cơ thể tôi nhưng bây giờ tôi muốn chăm sóc những cơ thể không ai chăm sóc.” Đức Phanxicô gọi đây là những ký ức của thời đương đại. Từ bệnh viện, bà Porota gọi cho ngài lần cuối để được xức dầu và rước lễ trước khi qua đời. Ngài viết: “Bà tạm khỏe. Giống như những người thu thuế và những cô gái mại dâm, họ vào Nước Trời trước chúng ta” (Mt 21:31). Ngài viết: “Cho đến bây giờ, tôi không quên cầu nguyện cho bà ngày bà qua đời.”
Bạn với “Padre Pepe”
Các hồi ức khác là kỷ niệm với các tù nhân làm các vật dụng chổi phủi áo quần, hay câu chuyện tình bạn với Don José de Paola, có biệt danh là “Padre Pepe”, linh mục giáo xứ Virgen de Caacupé, tại Villa 21, linh mục gần với Giáo hoàng tương lai, được ngài an ủi lắng nghe khi bị khủng hoảng ơn gọi. Tại những khu phố này không có bóng dáng Nhà nước từ hơn 40 năm, nơi mà nạn nghiện ma túy là tai họa làm cho nhiều người bị tuyệt vọng, với những nơi này, Giáo hội phải luôn là trung tâm mới, nơi giáo dân và các linh mục như linh mục Pepe sống và làm chứng cho Tin Mừng mỗi ngày, giữa những người bị nền kinh tế giết người bỏ lại phía sau.
Tôn giáo không phải là thuốc phiện của nhân dân
Một thực tế khó khăn cho thấy tôn giáo hoàn toàn không phải là “thuốc phiện của nhân dân” như một số người nói để tránh gần người dân. Ngược lại, chính “nhờ đức tin và cam kết phục vụ cho người dân, cho mục vụ” của giáo dân mà những nơi này đã phát triển không thể tưởng tượng, dù họ gặp những khó khăn to lớn. Và giống như đức tin, phục vụ luôn là gặp gỡ, nhất là chúng ta có thể học nhiều nhiều điều từ những người nghèo.
Hành trình đến Iraq và “vết thương lòng” ở Mosul
của người dân ở các khu phố nghèo đến cảnh Iraq bị tàn phá bởi cuộc xung đột, quan điểm của Đức Phanxicô không thay đổi, luôn ghi dấu bằng sự quan tâm và chăm sóc với nhân loại bị tổn thương. Trong chuyến đi lịch sử từ ngày 5 đến ngày 8 tháng 3 năm 2021 – chuyến thăm đầu tiên của một Giáo hoàng đến đất nước này – ngài gợi lại “vết thương lòng” mà thành phố Mosul tượng trưng: “Mosul là một trong các thành phố cổ nhất thế giới, tràn ngập lịch sử và truyền thống, nơi chứng kiến sự thay đổi của các nền văn minh khác nhau theo thời gian và từng là biểu tượng của sự chung sống hòa bình của các văn hóa khác nhau trong cùng một quốc gia – người Ả Rập, người Kurd, người Armenia, người Turkmen, người theo đạo Thiên chúa, người Syriac – sau ba năm bị “Nhà nước Hồi giáo” chiếm đóng, Mosul đã thành đống đổ nát. Nhìn từ trực thăng, vùng đất này hiện ra như “tia X của lòng căm thù, một trong những cảm xúc tác động nhất của thời đại chúng ta”.
Giáo hoàng ở Mosul, ngày 7 tháng 3 năm 2021.
Kết quả độc hại của Chiến tranh
Từ chuyến đi này, Đức Phanxicô nhớ lại bối cảnh tổ chức khó khăn về mặt an ninh và vì đại dịch Covid-19. Ngài viết: “Gần như mọi người đều khuyên tôi không nên đi, nhưng tôi cảm thấy tôi phải đến vùng đất của Abraham, tổ tiên chung của người Do Thái, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo.”
Ngài không giấu sự thật, ngài đã nhận thông tin từ cơ quan tình báo Anh về hai vụ đánh bom đang chuẩn bị trong chuyến đi Mosul của ngài. Một trong các kẻ đánh bom liều chết là một phụ nữ mang theo thuốc nổ, người kia đi trên một chiếc xe tải. Cả hai đều bị cảnh sát Iraq chặn lại và giết họ trước khi họ kịp thực hiện kế hoạch, ngài nhấn mạnh: “Chuyện này làm tôi rất ấn tượng, đó là hậu quả của chiến tranh.”
Xin ưu tiên cho lý trí chứ không phải xung đột
Tuy nhiên, trong tất cả sự thù hận này, ngài nhìn thấy một tia hy vọng khi ngài gặp Đại giáo chủ Ali al-Sistani ngày 6 tháng 3, ba năm trước tại Najaf. Cuộc gặp “Tòa thánh đã chuẩn bị trong nhiều thập kỷ” đã diễn ra trong bầu khí huynh đệ tại nhà của al-Sistani, ngài giải thích: “Đây là cử chỉ mà ở phương Đông còn quan trọng hơn là những lời tuyên bố, hơn cả các văn bản, vì nó biểu thị tình hữu nghị, người thuộc cùng một họ, làm tôi cảm thấy tốt hơn và vinh dự hơn. Chúng tôi có lời kêu gọi chung với các cường quốc, từ bỏ ngôn ngữ chiến tranh, ưu tiên cho lý trí và cho khôn ngoan. Cuộc gặp này là món quà quý giá. Con người hoặc là anh em theo tôn giáo hoặc là bình đẳng theo tạo dựng.”
Ngoài quyển sách Hy vọng, cuộc đời của Đức Phanxicô cũng sẽ được kể lại trong một bộ phim dựa trên quyển sách thứ hai mang tên Life. Câu chuyện đời tôi trong Lịch sử, quyển tiểu sử cùng viết với tác giả Fabio Marchese Ragona và nhà xuất bản HaperCollins xuất bản tháng ba năm ngoái.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
