Tổng thống Trump chỉ định ông Brian Burch người bảo thủ làm Đại sứ Mỹ tại Tòa thánh. Đứng đầu tổ chức phi chính phủ CatholicVote, ông có kỹ thuật định vị địa lý người công giáo Mỹ để khuyến khích họ bỏ phiếu. Giống như các người tiền nhiệm của ông ở Rôma, ông không phải là nhà ngoại giao chuyên nghiệp.
la-croix.com, Mikael Corre, đặc phái viên thường trực tại Vatican, 2024-12-24
Cờ Vatican bên cạnh cờ Mỹ / MICHAEL REYNOLDS / EPA
Donald Trump, Tổng thống tương lai thứ 47 của Mỹ sẽ nhậm chức ngày 20 tháng 1 năm 2025, ông đề cử Brian Burch làm Đại sứ Mỹ tại Vatican, chức vụ này đã bị bỏ trống kể từ ngày 8 tháng 7. Ngày 20 tháng 12, ông viết trên trang Truthsocial: “Tôi hân hạnh thông báo ông Brian Burch sẽ là Đại sứ Hoa Kỳ tại Tòa thánh. Ông Brian Burch, 49 tuổi, sống ở Chicago là người công giáo mộ đạo, cha của chín đứa con và là chủ tịch của CatholicVote (…). Ông đại diện cho tôi trong cuộc bầu cử vừa qua, ông có được phiếu của cử tri công giáo nhiều hơn bất kỳ ứng cử viên tổng thống nào trong lịch sử!”
CatholicVote là tổ chức phi chính phủ bảo thủ không có quan hệ nào với Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ. Tổ chức này dự vào cuộc chiến chống nhập cư, phá thai và hôn nhân đồng giới. Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống vừa qua, người đồng sáng lập CatholicVote năm 2008 và chủ tịch Brian Burch đã trình bày chi tiết trong một bài đăng trên blog về kỹ thuật ông dùng để có được phiếu của người công giáo ở các bang chiến lược như Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Arizona và Florida.
Vatican và Cơ quan tình báo FBI
Kỹ thuật này được gọi là “hàng rào địa lý” bao gồm việc định vị địa lý qua các ứng dụng, khuyến khích cử tri bỏ phiếu qua các quảng cáo có mục tiêu. Người công giáo ở các bang này thường xuyên đi lễ (ít nhất 3 lần trong 90 ngày). Ông Brian Burch viết: “Những cử tri quan trọng nhất mà chúng tôi cần thuyết phục đang ngồi cạnh bạn mỗi ngày chúa nhật!”
Ông cho biết: “Quan điểm chính trị của họ không giống nhau, nhưng dữ liệu cho biết 60 đến 70% là tín hữu công giáo.” Theo một thăm dò ý kiến do Washington Post thực hiện, 59% người công giáo bỏ phiếu cho Donald Trump ngày 5 tháng 11 năm 2024 – nhiều hơn 20 điểm so với Kamala Harris. Năm 2020, 52% ủng hộ đảng viên Đảng Dân chủ Joe Biden, tổng thống công giáo thứ hai của Hoa Kỳ. Theo Diễn đàn Nghiên cứu Pew, 20,8% người Mỹ theo đạo công giáo.
Trên mạng xã hội, trong một số trường hợp, ông ủng hộ các hồng y chống lại Đức Phanxicô như Hồng y Raymond Burke, nuôi dưỡng ý tưởng cho rằng Giáo hoàng chống lại người công giáo truyền thống. Tháng 4 năm 2023, ông viết trên Twitter: “Thật là một trùng hợp kỳ lạ khi FBI thừa nhận đã hợp tác với chính quyền giáo phận để thâm nhập vào các cộng đồng Thánh lễ Latinh (ủng hộ) vào đúng thời điểm mà Giáo hoàng và các người khác đang phạt các giáo xứ đó? Những lãnh đạo Giáo hội nào đang nói chuyện với FBI?”
Vài tháng sau, ngay sau phiên họp đầu tiên của Thượng hội đồng về tính đồng nghị tại Rôma, trên Twitter, vị đại sứ tương lai đã chỉ trích trực tiếp “các hành động của Đức Phanxicô về việc khuyến khích người công giáo tiến bộ, cảnh báo họ tính đồng nghị chỉ là một mưu mẹo.” Sau thông báo về việc bổ nhiệm, Chủ tịch CatholicVote tuyên bố cam kết “làm việc với các nhà lãnh đạo Vatican và chính quyền mới của Tổng thống Donald Trump để thúc đẩy phẩm giá của tất cả các dân tộc và lợi ích chung”.
Hoa Kỳ ủng hộ những người công giáo đóng vai trò trong chiến dịch tranh cử
Giống như hầu hết những người tiền nhiệm của ông, ông Brian Burch sẽ đến Rôma mà không có một kinh nghiệm ngoại giao nào. Một quan sát viên cho biết: “Các nước lớn duy trì quan hệ ngoại giao với Tòa thánh thường cử các nhà ngoại giao chuyên nghiệp đến Vatican, ngoại trừ Hoa Kỳ, họ gởi người công giáo đảm nhận vị trí chiến lược này.”
Với công việc này, thường các nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm được bổ nhiệm làm việc ở Tòa Thánh trong nửa sau sự nghiệp của họ. Trước khi đến Tòa Đại sứ Pháp ở Villa Bonaparte, đại sứ Pháp Florence Mangin đã là đại sứ Pháp ở Bồ Đào Nha. Đồng nghiệp người Bỉ Bruno van der Pluijm trình ủy nhiệm thư lên Đức Phanxicô ngày 19 tháng 12 đã là đại sứ ở Tunisia và Trung Quốc. Akira Chiba (Nhật Bản) đã là đại sứ ở Trung Quốc, Iran và Mỹ. Đại sứ Anh Chris Trott đã làm việc ở Miến Điện, Nhật Bản, Afghanistan… Danh sách các đại sứ như thế này rất dài.
Các đại sứ được chọn của Mỹ thường rất khác nhau và mang tính chính trị. Người tiền nhiệm ông Brian Burch là cựu thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Joseph Donnelly, đã về Mỹ ngày 8 tháng 7 để tham gia vận động tranh cử cho Tổng thống Joe Biden. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump, ông đã bổ nhiệm bà Callista Gingrich, vợ của ứng cử viên tranh cử sơ bộ Đảng Cộng hòa năm 2012 Newt Gingrich vào Vatican. Bà kế nhiệm nhà nhân đạo Ken Hackett, luật gia Mary-Ann Glendon và giáo sư thần học Miguel Diaz. Học giả Minnesota này với quan điểm tiến bộ về phá thai và nghiên cứu tế bào gốc đã được Barack Obama cử đến Vatican năm 2009.
Từ lâu Tòa Thánh và Hoa Kỳ không duy trì quan hệ ngoại giao. Không có đại diện chính thức nào của Hoa Kỳ hiện diện ở tiểu bang nhỏ nhất thế giới giữa thời sụp đổ của các Quốc gia Giáo hoàng vào cuối thế kỷ 19 và năm 1984. Đại sứ Mỹ đầu tiên tại Tòa thánh là kỹ sư William A. Wilson, bạn thân của cựu Tổng thống Ronald Reagan.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Tổng thống Trump chọn người chống Đức Phanxicô làm đại sứ Mỹ tại Vatican
