Đức Phanxicô mừng sinh nhật 88 của ngài ngày 17 tháng 12. Cùng với Đức lêô XIII, ngài là giáo ở chức vụ giáo hoàng khi đã hơn 85 tuổi. Mỗi thứ bảy hàng tuần, phóng viên Mikael Corre thường trực của báo La Croix ở Rôma đưa quý độc giả vào hậu trường của đất nước Vatican nhỏ nhất thế giới này.
la-croix.com, Mikael Corre, 2024-12-21
Đức Phanxicô bước sang tuổi 88 ngày 17 tháng 12. Với cương vị giáo hoàng, ngài có già quá không? Để so sánh ngài với 16 giáo hoàng của thời gần đây, từ Đức Piô VI (1775-1799) và Cách mạng Pháp. Nghiên cứu này giúp chúng ta thấy được tính ổn định trong việc thực thi quyền lực giáo hoàng: kể từ Cách mạng Pháp 1789, số lượng Tổng thống Mỹ nhiều gấp ba lần số lượng giáo hoàng. Có 17 giáo hoàng và có 46, sắp tới là 47 Tổng thống Mỹ kể từ George Washington, sinh năm 1732 và được bầu năm 1789. Trung bình một triều giáo hoàng kéo dài mười bốn năm bốn tháng, với độ lệch chuẩn là 7,74. Đức Phanxicô đang ở năm thứ mười một.
Nhưng trên hết các dữ liệu giúp chúng ta nhận thức được thực tế, chức giáo hoàng là một hoạt động được thực hiện ở một độ tuổi nhất định, đúng hơn là từ những năm 60 và chung chung cho đến đầu những năm 80 – độ tuổi trung bình của 17 giáo hoàng gần đây khi họ được bầu là 65 năm 2 tháng. Tuổi trung bình qua đời của họ là 79 tuổi 4 tháng.
Quay lại thời gian
Năm 2013, Jorge Mario Bergoglio là hồng y lớn tuổi thứ hai được bầu làm giáo hoàng kể từ năm 1775. Lúc đó ngài 76 tuổi, trẻ hơn Joseph Ratzinger hai tuổi khi ngài vào Nhà nguyện Sistine năm 2005. Ở tuổi 88, hiện nay Đức Phanxicô là giáo hoàng thứ hai trong thời kỳ đương đại ở chức vụ này khi tuổi đã cao, sau Đức Lêô XIII (1878-1903) qua đời ở tuổi 93.
Tuổi của các giáo hoàng được đạo diễn Paolo Sorrentino khéo léo đưa ra trong phim Giáo hoàng trẻ, The Young Pope là nét độc đáo về quyền lực ở Vatican và không phải là không có tác động. Chúng ta xem trường hợp của Đức Lêo XIII: khi ngài hoàn tất triều của ngài trong những năm đầu của thế kỷ 20, ở tuổi hơn 90, thế giới đã thay đổi đáng kể so với thời trẻ của ngài. Khi ngài học xong chương trình học với các tu sĩ Dòng Tên Ý năm 1831, thế giới chưa có đường xe lửa, chưa có vắc-xin ngừa bệnh dại, chưa có rạp chiếu phim… Đức Lêô XIII lớn tuổi còn đi xe ngựa năm 1896, phim của anh em nhà đạo diễn Ý Vittorio Calcina cho thấy cảnh giáo hoàng lúng túng chào ống kính!
Còn Đức Phanxicô, các nhà quan sát thường nhấn mạnh đến nguồn gốc Argentina “miền Nam” của ngài để giải thích các lựa chọn của ngài. Ngài sinh năm 1936, tiếp tục học trong suốt những năm 1960, trước khi Bức tường Berlin sụp đổ, biết các khám phá vĩ đại về bộ não con người, lý thuyết về “trường phái Higgs”, về vũ trụ, về phát minh Internet.
Không làm rõ
Trong các bài phát biểu của ngài, Đức Phanxicô thường đề cập đến các tác giả thế kỷ 19. Quan điểm của ngài về tính hiện đại thường rất khắc khe, bằng chứng là thông điệp cuối cùng Thông điệp Người đã yêu thương chúng ta Dilexit nos. Và dù ngài thường nói ngài thích người trẻ, nhưng một khoảng cách thế hệ đã thấy rõ khi ngài đến Đại học Công giáo Louvain, Brussels Bỉ tháng 9 vừa qua. Đối diện với các sinh viên Trường Đại học Louvain, hầu hết sinh ra ở thế kỷ 21, một sinh viên hỏi ngài: “Giáo hội có sẵn sàng triển khai khái niệm về sự phát triển toàn diện từ góc độ giao thoa không? Có tính đến sự bất bình đẳng về giai cấp, giới tính và chủng tộc không?” Ngài trả lời: “Giáo hội như người phụ nữ, người Trinh nữ, người mẹ.” Các sinh viên không hiểu sự thận trọng của ngài trong bối cảnh, không hiểu ngài lấy ý của thần học gia Thụy Sĩ Hans Urs von Balthasar đã qua đời năm 1988.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
