“Donald Trump và James David Vance trở thành các nhà lãnh đạo của kỷ nguyên công giáo mới ở Mỹ”
la-croix.com, Massimo Faggioli, Giáo sư thần học lịch sử tại Đại học Villanova, 2024-11-07
Một ngày sau chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, giáo sư Massimo Faggioli giải thích sự đột phá phiếu bầu của cử tri công giáo trong kết quả các cuộc thăm dò, cho thấy đạo công giáo ở Mỹ đã chuyển sang chủ nghĩa truyền thống dân tộc đầy đe dọa như thế nào.
Khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ cầu nguyện lại” được trưng bày ở Hội nghị truyền thông Kitô giáo của Hiệp hội Truyền thông Tôn giáo Quốc gia năm 2024 tại Nasville, Tennessee, nơi chờ đón cựu Tổng thống, ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump ngày 22 tháng 2 năm 2024. Seth Herald / REUTERS
Chiến thắng của Tổng thống Donald Trump năm 2024 đã chôn vùi di sản của Tổng thống Joe Biden, sự rút lui của người công giáo cấp tiến về khuôn viên trường đại học của họ, về các tạp chí trí tuệ và bong bóng truyền thông xã hội. Chiến thắng của Trump đã đưa Phó Tổng thống trẻ tuổi J. D. Vance lên sân khấu thế giới, một triệu phú 40 tuổi trở lại đạo công giáo năm 2019, theo chủ nghĩa truyền thống được các nhân vật khổng lồ của chủ nghĩa tự do công nghệ ở Thung lũng Silicon ủng hộ: một kết hợp giữa Charles Maurras và Elon Musk.
J. D. Vance, người đồng tranh cử và là người thừa kế có thể của Donald Trump
Cuộc bầu cử này kết thúc theo phong cách của văn hào Anh Shakespeare, sử thi về hai người công giáo đứng đầu Đảng Dân chủ: Tổng thống Joe Biden và cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, người đã thuyết phục ông rời khỏi cuộc tranh cử mùa hè năm 2024. Việc Tổng thống Trump trở lại chính trường cho thấy sự phục tùng của nhiều giám mục Mỹ trước các chuyện chính trị mang tính đảng phái về “các cuộc chiến tranh văn hóa”, khuyến khích các nhà tài chính lớn đánh đồng đạo công giáo thể chế với hệ thống guồng máy cai trị Hoa Kỳ.
Sự thay đổi trong cuộc bỏ phiếu của người công giáo
Nhưng việc Tổng thống Trump tái đắc cử không chỉ là câu chuyện của giới tinh hoa. Đó cũng là lịch sử của người công giáo. Một thăm dò gần đây cho thấy phần lớn 56% người công giáo đã bỏ phiếu cho Donald Trump, so với 41% cho Kamala Harris. Năm 2020, Joe Biden suýt giành được phiếu của người công giáo (52% so với 47%). Trump và Vance đã đầu tư vào cuộc bỏ phiếu tôn giáo và công giáo, và đã làm được điều này mà không có quan điểm trực tiếp về vấn đề phá thai. Cả hai đảng chính trị hiện nay đều có quan điểm ủng hộ quyền lựa chọn, nhưng theo những cách khác nhau. Tính phi đạo đức đáng tự hào của Trump đã giúp các cử tri tôn giáo vượt qua điểm này: trong nhiều trường hợp, họ bỏ phiếu cho ông trong khi vẫn duy trì sự ủng hộ quyền phá thai.
Bà Harris và ông Walz đã thất bại trong việc thu hút cơ sở bầu cử, họ có những nỗ lực dàn dựng một cách bề ngoài. Do quyết định năm 2022 của Tòa án Tối cao cho phép hạn chế phá thai, Đảng Dân chủ ủng hộ các vấn đề phá thai và giới tính. Một sự cực đoan hóa, nếu nói đến giới tinh hoa trí thức và học thuật, họ sẽ bị các cử tri không ủng hộ. Như nhà văn kitô giáo người Anh G. K. Chesterton đã nói, nước Mỹ vẫn là “một quốc gia có linh hồn của một Giáo hội”.
Tái định nghĩa đạo công giáo Hoa Kỳ
Không rõ sẽ như thế nào và bằng cách nào Trump và Vance sẽ thực hiện lời đe dọa của họ với nhiều người công giáo (trục xuất 12 triệu người). Các khu vực được Giáo hội công giáo tài trợ sẽ tiếp tục có được ảnh hưởng sau nhiệm kỳ đầu tiên của Trump: sau khi giành được đa số tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, mục tiêu là khôi phục các thông tin xác thực của cánh hữu công giáo ở Mỹ – trong đó tính từ “người Mỹ” đóng góp phần lớn để xác định lại khái niệm “công giáo”.
Chỉ trong tám năm, người công giáo cấp cao nhất đã đi từ đạo công giáo Mỹ tự do theo Vatican II của Joe Biden sang chủ nghĩa truyền thống dân tộc của Phó Tổng thống Vance, loa phóng thanh của Tổng thống Trump trong việc truyền bá những lời dối trá tuyên truyền theo chủ nghĩa bản địa (từ ngữ căm thù người Haiti, người nhập cư, nhưng đó chỉ là một ví dụ). Chúng ta sẽ xem các giám mục công giáo sẽ phản ứng thế nào sau khi cố gắng tước quyền rước lễ của Joe Biden năm 2020-2021 vì lập trường ủng hộ sự lựa chọn của ông – trước khi bị Vatican can thiệp.
Đạo công giáo ở Hoa Kỳ tiêu biểu cho văn hóa Mỹ hiện tại. Câu hỏi quan trọng đối với tất cả người công giáo, không chỉ ở Hoa Kỳ, là đạo công giáo Mỹ có điểm gì chung với đạo công giáo được tin và được giữ ở các nơi khác. Hay chỉ là một hiện tượng được hướng dẫn bởi một chủ nghĩa bảo thủ của miền đất bị cháy không. Đây không chỉ là vấn đề của công giáo. Liên minh của Trump có nghĩa là rất ít cộng đồng tôn giáo và nhóm nhân khẩu học không bị ảnh hưởng theo một cách nào đó. Nhưng Trump và Vance đã thành công trong việc khai thác cuộc bỏ phiếu tôn giáo và công giáo theo cách buộc cộng đồng kitô giáo phải đáp trả tương ứng.
Theo bước chân đạo tin lành của những năm 1970
Một số người nói rằng một quốc gia có xu hướng phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và bài ngoại đã rơi vào ách thống trị của chính sách mị dân. Đây là một phần sự thật, nhưng còn nhiều điều hơn thế nữa, đặc biệt với đạo công giáo. Những gì chúng ta đã chứng kiến trong những thập kỷ gần đây là sự suy sụp về mặt trí tuệ diễn ra theo dấu chân của đạo tin lành trong những năm 1970 và 1980. Đây là một phần của quá trình hậu Âu hóa tôn giáo ở Mỹ, làm cho tôn giáo ở Mỹ ngày càng ít có khả năng đương đầu với các giá trị Khai sáng, thế tục hóa và chủ nghĩa đa văn hóa. Đây là một trong những tác động của “sự giải mã văn hóa”, như tác giả Olivier Roy đã trình bày trong tác phẩm gần đây của ông.
Đạo công giáo Mỹ gần gũi với đạo tin lành, không chỉ đạo tin lành của người da trắng. Điều này thể hiện rõ trong hành vi chính trị của các cử tri gốc Latinh, cả công giáo và tin lành, những người đang rời bỏ Đảng Dân chủ bất chấp mọi tấn công dữ dội của Tổng thống Trump nhằm vào người nhập cư. “Đó là kinh tế, đồ ngu,” nhưng đó cũng là một quan điểm khác về chính trị và lãnh đạo chính trị. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ cho rằng, dựa trên chủng tộc, “một nước Mỹ ít da trắng hơn và đa dạng hơn” có nghĩa là một nước Mỹ tiến bộ hơn: giả định này đã bị bác bỏ dứt khoát trong các cuộc bầu cử này. Sự đa dạng về văn hóa và sắc tộc của đạo công giáo Hoa Kỳ không có nghĩa là họ tự nhiên bỏ phiếu cho đảng “công bằng, đa dạng và hòa nhập”.
Cuộc bầu cử năm 2024 đánh dấu một bước ngoặt đã được nhìn thấy từ lâu trong đạo công giáo ở Mỹ: ngày càng có ít người công giáo ở Hoa Kỳ giống Kennedy, Biden và Pelosi. Đó là sự rạn nứt thế hệ báo hiệu một sự rạn nứt sâu sắc hơn trong truyền thống của người công giáo trong nền chính trị Hoa Kỳ. Nhưng đó cũng là một sự phá vỡ văn hóa. Biden trở thành nhà lãnh đạo công giáo cuối cùng trong một Giáo hội Hoa Kỳ được hình thành từ Thế chiến II và công đồng Vatican II. Trump và Vance là những người đầu tiên của một kỷ nguyên mới, cũng trong đạo công giáo Hoa Kỳ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Hồng y Pietro Parolin chúc Tổng thống Donald Trump có “nhiều khôn ngoan”
Linh mục Antonio Spadaro: Vatican sẽ tìm cách đối thoại với Tổng thống Trump
