laciviltacattolica.com, Linh mục Dòng Tên Antonio Spadaro, 2023-05-09
Trong ngày thứ hai của chuyến tông du Hungary, 29 tháng 4, Đức Phanxicô đã gặp 32 tu sĩ Dòng Tên Hungary tại tòa sứ thần. Cuộc họp bắt đầu với lời chào mừng của linh mục bề trên Tỉnh dòng Attila András, ngài trình bày tình hình Tỉnh dòng Hungary. Ngài chào từng người một.
Trong số 32 tu sĩ Dòng Tên Đức Phanxicô gặp ngày 29 tháng 4, có một linh mục đã từng ở Chi-lê, năm nay đã 97 tuổi và là người có nhiều kỷ niệm chung với Đức Phanxicô. Và tại Budapest có một tu sĩ Dòng Tên người Hungary khác đã qua đời ngày 14 tháng 2 năm 2021, người đã cùng ở với Đức Phanxicô ở Argentina: linh mục Franz Jálics. Các tu sĩ đã hỏi Đức Phanxicô về câu chuyện của linh mục Jálics. Còn linh mục Orlando Yorio đã qua đời năm 2000, khi còn sống, linh mục đã xác nhận ngài không bị Đức Bergoglio tố cáo, ngài không bao giờ thay đổi quan điểm của ngài về công việc của Bergoglio.
Chúng tôi xin trích dẫn phần các tu sĩ Dòng Tên Hungary đặt câu hỏi với Đức Phanxicô về hai linh mục Jálics và Yorio đã cùng sống với ngài ở Argentina dưới chế độ độc tài quân phiệt Argentina. Linh mục Jálics là người Hungary, ngài đã qua đời ở Budapest. Các tu sĩ Dòng Tên cũng muốn cho Đức Phanxicô có cơ hội nói về tình huống này ở Argentina thời đó.
Xin cha cho biết mối quan hệ của cha với linh mục Ferenc Jálics? Chuyện gì đã xảy ra? Cha là Bề trên Tỉnh dòng đã sống trong tình huống bi thảm này? cha đã bị buộc tội nghiêm trọng trong vụ này.
Đức Phanxicô. Linh mục Ferenc Jálics và Orlando Yorio làm mục vụ trong khu phố của người lao động và các cha làm việc rất tận tụy. Cha Jálics là cha thiêng liêng và là cha giải tội của tôi trong năm thần học thứ nhất và thứ hai. Trong khu phố cha phục vụ có một chi bộ du kích. Nhưng hai cha không liên quan gì đến họ: các cha là mục tử, không phải chính trị gia. Các cha vô tội khi bị bắt làm tù binh. Quân đội không tìm thấy gì để buộc tội hai cha, nhưng các cha phải ngồi tù 9 tháng, bị đe dọa và bị tra tấn. Sau đó, hai cha được thả ra, nhưng các tháng tù đày này đã để lại trong lòng các cha nhiều vết thương sâu đậm. Ngay khi đó cha Jálics đến gặp tôi và chúng tôi nói chuyện. Tôi khuyên cha nên về Mỹ sống với mẹ của cha. Tình hình tại Argentina thực sự quá rối ren và bất định. Sau đó có tin đồn nói tôi đã giao nộp hai cha cho nhà cầm quyền nên họ bị tù. Các bạn biết, một tháng trước, Hội đồng Giám mục Argentina đã xuất bản hai tập, trong số ba tập đã được lên kế hoạch, gồm tất cả các tài liệu liên quan đến những gì đã xảy ra giữa Giáo hội và quân đội. Các bạn sẽ tìm thấy mọi thứ ở đó.
Nhưng chúng ta trở lại với những sự kiện tôi đang kể. Khi quân đội rời đi, linh mục Jálics xin phép tôi để đi giảng một khóa linh thao ở Argentina. Tôi để cha đi, ngay cả chúng tôi còn cùng nhau cử hành thánh lễ sau khóa linh thao. Sau đó khi là tổng giám mục, tôi có gặp lại cha và khi là giáo hoàng, cha có về Rôma gặp tôi. Chúng tôi luôn duy trì mối quan hệ này. Nhưng khi gặp tôi lần cuối ở Vatican, tôi thấy cha có vẻ đau khổ vì không biết nói chuyện với tôi như thế nào. Có một khoảng cách. Vết thương của những năm tháng đó vẫn còn trong tôi và trong cha, vì cả hai chúng tôi đều trải qua sự áp bức đó.
Một số người trong chính quyền muốn “chặt đầu tôi,” và họ không đề cập nhiều đến vấn đề của cha Jálics, nhưng họ đặt vấn đề về toàn bộ cách tôi hành động trong thời chế độ độc tài. Vì vậy, họ đưa tôi ra xét xử. Tôi được lựa chọn nơi tổ chức phiên điều trần. Tôi đã chọn làm ở tư dinh giám mục. Buổi điều trần kéo dài 4 giờ 10 phút. Một trong các thẩm phán đã rất khăng khăng khi đặt câu hỏi về cách tôi ứng xử. Tôi luôn trả lời trung thực. Nhưng, theo quan điểm của tôi, câu hỏi nghiêm túc duy nhất, có thực chất, được diễn đạt rõ ràng là câu hỏi của một luật sư của Đảng Cộng sản. Và nhờ câu hỏi đó, sự việc đã được sáng tỏ. Cuối cùng, sự vô tội của tôi đã được chứng minh. Nhưng trong phán xét này, hầu như không đề cập đến trường hợp của cha Jálics, mà chỉ đề cập đến những trường hợp khác của những người đã nhờ giúp đỡ.
Sau đó, tôi gặp lại trong cương vị giáo hoàng hai trong số các thẩm phán đó tại Rôma. Một đi cùng với một nhóm người Argentina. Tôi không nhận ra ông, nhưng tôi có cảm tưởng tôi đã biết ông. Tôi nhìn ông. Tôi tự nhủ, ”mình đã biết ông đó”. Ông ôm tôi rồi bỏ đi. Sau đó tôi gặp lại ông và ông tự giới thiệu. Tôi nói với ông: “Tôi đáng bị phạt gấp trăm lần, nhưng không phải vì lý do đó.” Tôi nói với ông để được bình an với ông. Đúng, tôi đáng bị phán xét vì tội của tôi, nhưng về điểm này tôi muốn làm rõ. Một trong ba thẩm phán khác cũng đến, và ông nói với tôi rõ ràng, họ đã nhận được chỉ thị của chính phủ để kết án tôi.
Nhưng tôi muốn nói thêm, khi hai linh mục Jálics và Yorio bị quân đội bắt giữ, tình hình ở Argentina rất hoang mang và không ai biết phải nên làm gì. Tôi đã làm những gì tôi cảm thấy phải làm để bảo vệ họ. Đó là một việc làm rất đau khổ.
Linh mục Jálics là người mục tử nhân lành, người của Chúa, một người đi tìm Chúa, nhưng cha lại trở thành nạn nhân của một nhóm chung quanh mà cha không thuộc về. Bản thân cha hiểu rõ điều này. Nhóm chung quanh này là lực lượng kháng chiến tích cực ở nơi cha đến làm tuyên úy. Các bạn sẽ tìm thấy sự thật về vụ án này trong hai tập tài liệu đã được xuất bản.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
