Hài hước: một đoạn hấp dẫn trong tông thư cuối của Đức Phanxicô
Ảnh AP / Osservatore Romano
fr.aleteia.org, Cécile Séveirac, 2023-01-12
Ngày 28 tháng 12, Đức Phanxicô công bố một tông thư chứa đầy những bài học thiêng liêng quý giá rút ra từ tác phẩm của Thánh Phanxicô Salê, gồm cả một đoạn hấp dẫn về một lòng mộ đạo sai lầm. Thế nào là người tín hữu tốt? Là người công giáo đi lễ mỗi ngày, đi xưng tội mỗi tuần, hay người công giáo rộng lượng với người nghèo hơn mình?
Trên thực tế, không có điều nào trong số này theo như Đức Phanxicô nhắc trong tông thư Tất cả thuộc về tình yêu, Totum amoris est cuối cùng của ngài, được công bố nhân dịp kỷ niệm 400 năm ngày Thánh Phanxicô Salê qua đời.
Bị bỏ qua trong im lặng vì cái chết và tang lễ của Đức Bênêđictô XVI, tuy nhiên, tông thư này lại có một số viên ngọc khôn ngoan và không thiếu hài hước. Tông thư nhắc lại thực sự “sốt mến” là gì, ngài lấy cảm hứng từ những lời dạy của vị Tiến sĩ vĩ đại Giáo hội với chiều sâu thiêng liêng tinh tế tuyệt vời.
Một người sẵn sàng bỏ tiền ra để giúp người nghèo, nhưng lại không thể để trái tim dịu dàng tha thứ cho kẻ thù. Vì thế nếu có người ăn chay và có thể nhịn ăn 24 giờ trong Mùa Chay thì Thánh Phanxicô Salê lại khuyên chúng ta không nên hy sinh bữa ăn của mình, dù chỉ một miếng sô-cô-la nhỏ khi hàng ngày chúng ta nuôi sống mình bằng những suy nghĩ không tốt với người anh em làng giềng chúng ta!
“Người nghiện ăn chay sẽ xem mình là người sùng đạo miễn là họ nhịn ăn dù lòng họ đầy oán hận; họ không dám uống một ngụm rượu, một ngụm nước vì kiêng khem, nhưng lại dám ngậm máu phun người anh em với những lời lẽ độc địa nói xấu và vu khống.”
Nếu chúng ta phá kỷ lục cầu nguyện, quỳ gối trước Thánh Thể trong hai giờ đồng hồ mà không buồn ngủ, không đứng dậy, thì đó là điều tốt cho chúng ta! Nhưng nó sẽ hoàn toàn vô ích cho chúng ta và cho cả Chúa, nếu, sau khi sốt sắng cầu nguyện chúng ta lại trút cơn thịnh nộ trên người anh em, trên đồng nghiệp:
“Một người tự cho mình là người mộ đạo vì hàng ngày họ đọc kinh cầu nguyện rất nhiều, nhưng sau đó miệng lưỡi họ buông những lời khó chịu, kiêu ngạo, xúc phạm người dưới quyền hay người anh em mình.”
Một mô tả sắc nét và hiện tại
Chúng ta có cảm thấy tự hào vì đã vét hết tiền cho người nghèo, hay ký chi phiếu hàng tháng cho cơ quan từ thiện không? Khi chúng ta không thể nào tha thứ cho kẻ thù, từ bà mẹ chồng “đáng ghét” cho đến những người đã cố tình làm tổn thương chúng ta trong cuộc đời:
“Một người sẵn lòng rút hầu bao để cho người nghèo nhưng lại không thể có lòng dịu dàng để tha thứ cho kẻ thù của mình; người khác sẵn lòng tha thứ cho kẻ thù nhưng không trả nợ cho chủ nợ, cho đến khi nào pháp luật bắt buộc”.
Một mô tả đặc biệt sâu sắc và rất thời sự về lòng mộ đạo sai lầm. Đức Phanxicô nhấn mạnh đây là vấn nạn của mọi thời và vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Tông huấn này nhắc chúng ta, nếu không có tình yêu đích thực và lòng bác ái, thì những nỗ lực để có được ơn tốt lành của Chúa sẽ chẳng ích lợi gì và thậm chí sẽ hoàn toàn vô ích. Một bài học đã được Thánh Phaolô đưa ra trong bức thư đầu tiên ngài gởi tín hữu Côrintô:
Giả như tôi được ơn nói tiên tri, và được biết hết mọi điều bí nhiệm, mọi lẽ cao siêu, hay có được tất cả đức tin đến chuyển núi dời non, mà không có đức mến, thì tôi cũng chẳng là gì. Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến, thì cũng chẳng ích gì cho tôi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
