la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2021-05-24
Đức Phanxicô ở Đền thờ thánh Phêrô ngày 1 tháng 5-2021 Riccardo Antimiani/AFP
Tòa thánh Vatican đã công bố điều gì vào ngày thứ sáu 21 tháng 5?
Trong một tuyên bố được công bố ngày thứ sáu 21 tháng 5, hồng y Mario Grech, tổng thư ký Thượng Hội đồng giám mục loan báo dời thượng hội đồng thêm một năm. Ban đầu dự kiến sẽ tổ chức tại Rôma tháng 10 năm 2022, cuộc họp của các giám mục tất cả các quốc gia – với mục đích suy nghĩ về phương pháp đồng nghị, một phương pháp thiết thân của Đức Phanxicô – được dời lại cho đến tháng 10 năm 2023.
Ngoài lý do hoãn lại, được biện minh chính đáng vì đại dịch, Vatican đã tạo bất ngờ khi công bố một quá trình sẽ kéo dài hơn hai năm, bắt đầu từ tháng 9. Giai đoạn đầu tiên là giai đoạn cấp giáo phận, sẽ được Đức Phanxicô khai mạc vào ngày 9 và 10 tháng 10, và một tuần sau đó tại các giáo phận. Cho đến tháng 4 năm 2022, kế đó là giai đoạn “lắng nghe tất cả những người đã được rửa tội”. Một bảng câu hỏi sẽ được gởi từ Rôma đến toàn thế giới, và được dùng để đưa ra bản tóm tắt đầu tiên sẽ được công bố vào tháng 4 năm 2022.
Sau đó, một giai đoạn suy tư sẽ bắt đầu ở cấp lục địa. Các tổ chức quy tụ các giám mục của một châu lục, như Sceam (Châu Phi), Celam (Châu Mỹ Latinh) hoặc CCEE (Châu Âu) sẽ kéo dài đến tháng 3 năm 2023 để gởi bản báo cáo của mình. Và từ đó sẽ được dùng để chuẩn bị một báo cáo mới, được công bố vào tháng 6. Chính tài liệu này sẽ là công cụ làm việc cho các đại diện của hội đồng giám mục tại Rôma vào tháng 10 năm 2023.
Điểm mới là điểm nào?
Được thiết lập bởi Ban Thư ký của Thượng Hội đồng – cơ quan không muốn trả lời câu hỏi của các nhà báo ngoài giới truyền thông chính thức của Vatican – phương pháp này đã được bắt đầu làm ở hai thượng hội đồng trước đó, về người trẻ và về vùng Amazon. Trong cả hai thượng hội đồng, bản câu hỏi đã được gởi về các hội đồng giám mục. Nhưng lần này, giáo hoàng đã quyết định đi thêm một bước, bằng cách kéo dài quá trình, và thêm giai đoạn châu lục vào.
Một trong những người thân cận với Đức Phanxicô giải thích: “Khi tham khảo ý kiến theo cách này, ở các quy mô khác nhau, ngài mong muốn tiến hành một thí nghiệm với chiều kích thật. Mục đích là để thực hiện tính đồng nghị mà chúng ta muốn nói đến.”
Vì sao Đức Phanxicô chọn phương pháp này?
Trong một ghi chú về tính đồng nghị được tạp chí Văn minh Công giáo của Dòng Tên, Civilta cattolica, công bố ngày 5 tháng 9, giáo hoàng đã tỏ ra khá phê phán về cách thức tiến hành các cuộc thảo luận trong thượng hội đồng về Amazon tháng 10 năm 2019. Ngài nhấn mạnh: “Chúng ta phải hiểu Thượng Hội đồng còn hơn cả Nghị viện.” Trước khi bình luận về điểm hết sức tế nhị, phong chức cho các ông đã lập gia đình, điều mà cuối cùng ngài không đề cập đến trong tông huấn của ngài, được công bố vào tháng 2 năm 2020. “Trong trường hợp cụ thể ở đây, không thể thoát được năng động này. Trên vấn đề này, đó là một Nghị viện phong phú, có hiệu quả và thậm chí là cần thiết, nhưng còn hơn thế nữa. Đối với tôi, điều này có ý nghĩa quyết định trong phân định cuối cùng khi tôi nghĩ về cách viết tông huấn.”
Đối với Đức Phanxicô, đó là vấn đề thúc đẩy cuộc tranh luận về “con người”, đến từ mọi thành phần dân Chúa, nhưng cũng để “thần thánh” can thiệp qua lời cầu nguyện. Ngài viết trong tạp chí Văn minh Công giáo: “Một trong những tính phong phú và độc đáo của phương pháp sư phạm đồng nghị chính là nó vượt ra ngoài lô-gích của nghị viện để học cách lắng nghe những gì Thần Khí nói với Giáo hội trong cộng đồng. Đó là lý do vì sao tôi luôn đề nghị giữ thinh lặng sau khi nghe các bài tham luận.”
Một số người nghĩ rằng việc kéo dài lịch của Thượng hội đồng sẽ có tác dụng cung cấp một khuôn khổ cho thượng hội đồng Đức, mà một số triển khai nào đó đã làm cho nhiều người có trách nhiệm ở Vatican rất lo lắng. Vì thế, cách tổ chức mới này có thể bao gồm các cuộc thảo luận được thực hiện ở Đức. Một quan sát viên của Giáo triều cho biết: “Đó cũng là một cách để làm chập mạch thượng hội đồng Đức, hoặc ít nhất là duy trì nó trong tầm kiểm soát.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Quả bom của giáo hoàng hay một thất bại lớn?
