Vatican có tiêu chuẩn kép về quyền riêng tư của giáo hoàng không?
cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2021-01-03
Một cảnh trong bộ phim tài liệu mới của Ý “Chỉ có Cùng nhau” (Solo Insieme, Only Together).
Chắc chắn không thể cáo buộc Vatican nằm trong số mà người Ý gọi là nhóm “miễn vắc-xin”, nghĩa là phản đối vắc-xin Covid-19. Không những Vatican dẹp trong trứng nước tin đồn mà ngày thứ bảy vừa qua, Vatican thông báo nhân viên của họ sẽ bắt đầu chích vào tuần thứ nhì của tháng 1.
Một tuyên bố của ông Andrea Arcangeli, giám đốc Văn phòng sức khỏe và vệ sinh của Vatican cho biết Vatican đã mua tủ lạnh nhiệt độ cực thấp để bảo quản vắc-xin, và nhân viên sẽ được chích ở Hội trường Phaolô VI, bắt đầu là các nhân viên y tế, những người tiếp xúc nhiều nhất với công chúng và người lớn tuổi.
Tuy nhiên, lời tuyên bố không nói đến liệu Đức Phanxicô có chích hay không. Kể từ khi vắc-xin ra đời, câu hỏi này đã được đặt ra nhiều lần cho các phát ngôn viên của Vatican, nhưng họ luôn kiên quyết giữ im lặng với lý do đó là vấn đề thuộc phạm vi “riêng tư” của giáo hoàng.
Chuyện tương tự như thế này đã xảy ra vào tháng 3 vừa qua, khi Đức Phanxicô không đi tĩnh tâm Mùa Chay hàng năm vì bị cảm cúm, và nhiều người tự hỏi có phải vì Covid hay không. Khi đó, một phát ngôn viên của Vatican khẳng định giáo hoàng không có Covid, nhưng lại từ chối không cho biết liệu ngài đã đi xét nghiệm hay chưa – làm cho nhiều người thắc mắc, nếu chưa xét nghiệm làm sao biết chắc ngài không bị nhiễm Covid.
Cách bảo mật quyền riêng tư lâu đời này sẽ được làm sáng tỏ qua bộ phim tài liệu “Chỉ có Cùng nhau, Solo Insieme”được đài truyền hình Ý RaiTre chiếu vào ngày mai, kể về các chuyến đi thăm vào ngày thứ sáu hàng tháng, ngài đến thăm nhà riêng, nhà tù, bệnh viện, gia đình, những cô từng làm điếm, người di cư, tị nạn, những người đang cai nghiện, đã bắt đầu trong Năm Thánh Lòng Thương Xót năm 2015.
Chuyện này đã được công bố vào lúc ngài có các chuyến đi, nhưng chưa có báo chí nào đưa tin vì được xem là “hoàn toàn riêng tư”. Nhưng Đức Phanxicô có một đội quay phim của đài truyền hình Vatican đi theo ngài trong suốt thời gian này và bây giờ cảnh phim được đưa vào bộ phim tài liệu mới lạ của nhà biên tập người Ý viết với sự trợ giúp của phóng viên Vatican nổi tiếng Orazio La Rocca.
Phần lồng tiếng do nữ diễn viên người Ý Nicole Grimaudo, đã đủ nổi tiếng để được chọn thay thế ông Antonio Banderas trong chương trình quảng cáo truyền hình của thương hiệu mì ống Barilla. Tiêu đề bộ phim liên quan đến buổi cầu nguyện Urbi et Orbi của Đức Phanxicô ngày 27 tháng 3 tại Quảng trường Thánh Phêrô vắng vẻ, khi đại dịch coronavirus ở Ý đang ở cao điểm, ngài nói: “Chúng ta không thể một mình đi tới, nhưng phải cùng nhau”.
Những chuyến đi thăm này thường không được báo trước để tránh đám đông tụ tập bất cứ nơi nào Đức Phanxicô đến.
Các cảnh được chiếu ngày mai trong buổi ra mắt phim có nhiều cảnh rất cảm động, trong đó có cảnh Đức Phanxicô khóc khi gặp một nhóm các cô gái đã từng làm điếm và được phong trào công giáo Ý “Cộng đồng Đức Gioan XXIII” giúp đỡ, ngài nói với họ ngài muốn “khiêm tốn xin họ tha thứ cho bạo lực mà họ phải chịu đựng, kể cả của những người tự cho mình là tín hữu kitô hoặc là người công giáo.”
Trong một cảnh khác, Đức Phanxicô vui vẻ cười đùa với ban an ninh, có vẻ họ quá mệt mỏi vì ngài, nhưng khi có một gia đình xin ngài đến, ngài đã đồng ý. Bà cụ ra mở cửa đã sững sờ đến mức không thể nói được gì ngoài câu “Chúa ơi!” và nước mắt bắt đầu chảy dài trên khuôn mặt bà. Đức Phanxicô đưa tay ra vỗ về và sau đó là vòng ôm.
Không có gì là không phù hợp với việc Vatican vén bức màn về quyền riêng tư của giáo hoàng như thế. Nhưng ngược lại, nhìn ngài làm những việc làm của lòng thương xót cảm động như vậy là nguồn cảm hứng và có thể thúc đẩy nhiều người cũng làm như vậy, nhất là khi cuốn phim tài liệu được dịch qua nhiều ngôn ngữ khác và sẽ được phát hành trên khắp thế giới.
Việc Đức Phanxicô đồng ý để máy quay phim quay các cảnh này không làm cho các cử chỉ này này thiếu chân thành. Nhưng ngược lại, điều này có nghĩa ngài chấp nhận một sự thật khó khăn, hầu như bất cứ điều gì ngài làm từ đây trong suốt quãng đời còn lại sẽ sớm được công khai, vì thế ngài cố gắng rút tỉa điều tốt lành của Tin Mừng trong giao tiếp của mình.
Nhưng cũng khó để bác bỏ kết luận cho rằng Vatican đã rất chọn lọc khi trích ”quyền riêng tư” của giáo hoàng như một lý do để không cung cấp thông tin, khi mà rõ ràng họ chuẩn bị để bỏ sự riêng tư này qua một bên khi nó phù hợp với mục tiêu của họ. Thêm nữa người ta cũng có thể tranh luận điều tương tự cũng áp dụng cho việc chích vắc-xin. Lý do mà nhiều nhà lãnh đạo khác đã đăng ảnh của họ trước công chúng, kể cả Tổng thống đắc cử Joe Biden của Hoa Kỳ, chính là để khuyến khích người khác cũng chích, cũng như với người công giáo, sẽ ảnh hưởng trên họ khi biết giáo hoàng cũng chích. Chúng ta sẽ xem cách Vatican chọn để quản lý thông tin khi việc tiêm vắc-xin bắt đầu vào cuối tháng này.
Trong khi chờ đợi, chương trình phát sóng tối mai trên kênh RaiTre sẽ nhắc lại các tiêu chuẩn kép về chuyện công khai hay riêng tư mỗi khi liên quan đến giáo hoàng.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
