Đức Phanxicô và tác giả Dominique Wolton ở Vatican, năm 2017 © ServizioFotograficoOR/CPP/CIRIC
pelerin.com, Christophe Chaland, 2017-09-16
Trong một tác phẩm gần đây, Đức Phanxicô đã thổ lộ với nhà xã hội học Dominique Wolton, ngài đã đi tham vấn với một nhà phân tâm học khi ngài 42 tuổi. Đâu là những điều tốt đẹp của khoa trị liệu này? Phỏng vấn Linh mục Jean-François Noel, nhà phân tâm học.
Pèlerin. Đức Phanxicô cho biết cách đây gần 40 năm, ngài có đi tham vấn khoa phân tâm học, mỗi tuần một lần trong vòng sáu tháng. Điều này muốn nói lên gì về ngài?
Linh mục Jean-François Noel. Lúc đó Đức Jorge Bergoglio là bề trên giám tỉnh Dòng Tên ở Argentina. Chắc chắn ngài cảm thấy mình cần được lắng nghe bởi một tiếng nói trung lập và thiện cảm, một tiếng nói ngoài khuôn khổ tôn giáo để tìm hiểu chính mình. Tôi xin nhắc lại, khoa phân tâm học rất được phổ biến ở Argentina, trong khi ở Pháp, trong một thời gian nó bị cho là chống lại với đức tin. Tôi không ngạc nhiên khi thấy ngài đi tham vấn với một nữ chuyên gia phân tâm học để tìm hiểu chính mình. Điều này chứng tỏ cho thấy, ngài hoàn toàn thoải mái với hình ảnh người khác có về mình, với những gì người ta nghĩ về ngài, ngài rất can đảm. Đối với tôi, đó là dấu hiệu của một người đã làm việc trên chính bản thân mình.
Làm thế nào kinh nghiệm của khoa phân tâm học lại có thể tác động đến đức tin của người tín hữu?
Khoa phân tâm học là tham vấn kín, trong đó đương sự và nhà phân tâm phân tích sự khó khăn trong tương quan của mình với người khác và với chính mình. Một chuyên gia giỏi có thể lắng nghe, và nếu thấy cần thiết, họ có thể đặt câu hỏi về Chúa với khách hàng của mình, vì đây cũng là hình thức của một mối quan hệ. Theo phân tích của linh mục phân tâm học Dòng Tên Denis Vasse, phân tích này có thể làm cho mối quan hệ với người khác vượt qua được sự cần thiết. Sự cần thiết phải đình chỉ việc có được một cái gì đó trong mối quan hệ. Phân tâm học làm lộ ra sự cần thiết mình cần đến người khác, và làm cho việc tương giao tập trung vào mong muốn được ở bên cạnh.
Điều gì phân biệt phân tâm học và tâm lý trị liệu?
Khoa phân tâm đưa ra các xung đột vô thức. Nó hoạt động theo kiểu thuốc chủng ngừa: nó là mối quan hệ với nhà phân tâm học giúp kích hoạt các xung đột và phát triển chúng. Đây được gọi là chuyển. Nó làm mất đi sự đồng tình mà người ta có thể có với cái chết dưới mọi hình thức. Nó giúp bệnh nhân trở nên tự do với các trói buộc của đời mình, để trở nên chủ động. Thêm nữa, bây giờ việc thực hành khoa phân tâm học ít bị cứng nhắc như trong quá khứ. Cũng như trong tâm lý trị liệu, bây giờ nó có thể có những lúc được phân tâm gia nâng đỡ, an ủi, chứ không nhất thiết họ phải im lặng như hồi xưa. Khoa tâm lý trị liệu là giải thích cho bệnh nhân hiểu chức năng tâm lý. Nó hướng ngoại hơn dù hình thức ‘chuyển giao’ cũng đóng một vai trò ở đây. Tuy nhiên có một vài khoa tâm lý trị liệu là một loại phân tích.
Đâu là các lý do tốt để khởi đầu cho tham vấn phân tâm học?
Phân tâm học được thực hiện cho tất cả mọi người, khi họ đụng với một trở ngại làm cho họ không thể sống, yêu thương và làm việc. Nó giúp bạn xem lại đời mình khi đứng trước một chuyên gia nghe mà không phán xét và giữ bí mật hoàn toàn cho bạn. Do đó người bệnh có thể thú nhận các tư tưởng tiêu cực, đen tối, thậm chí giết người chẳng hạn. Những người đến tham vấn mong muốn tháo gỡ một quá trình gây bệnh.
Đâu là các dấu hiệu của một đau khổ tâm lý?
Có thể lấy ví dụ của người có cảm giác mình luôn lặp lại cùng một triệu chứng. Tôi lấy ví dụ người phụ nữ Samaritanô trong Kinh Thánh. Bà có năm người chồng nhưng vẫn không hài lòng. Sự lặp đi lặp lại của triệu chứng cho thấy mình bị kẹt trong một chức năng bệnh hoạn. Đã đến lúc phải nhìn lại chính mình để thấy được chức năng này, tháo gỡ nút thắt làm cản trở các quan hệ, đời sống, công việc, tình yêu.
Một nhà phân tâm học tốt là người như thế nào?
Đó là người thích ứng với “tôn giáo” của người kia, theo nghĩa sâu xa nhất của từ này. Họ phải mang lấy, mà không phán xét các quan điểm tín ngưỡng và đức tin của người bệnh, theo nghĩa rộng nhất. Họ tế nhị đặt các câu hỏi đúng. Họ giống như người khiêu vũ. Nhẹ nhàng lướt theo bước chân của từng người bệnh và để người kia nói. Họ phải có khả năng bước vào thế giới nội tâm của mình, như đi trong một lãnh vực chưa ai khai phá, và bước đi với mình. Một nhà phân tâm học không tốt sẽ là người chỉ nghĩ đến các quyền lợi của mình.
Cha có nhìn thấy các bệnh nhân trở lại với cuộc sống không?
Tất nhiên là có. Một ví dụ cho thấy, làm thế nào khoa phân tâm đã giúp họ phát triển một hội chứng: một người cảm thấy mình bị bỏ rơi. Khi còn nhỏ, ở trường cô không thấy ai nói cùng thứ tiếng với mình. Khi công việc phân tích của tôi đã xong, tôi gặp cô ngoài đường, cô cho tôi biết, cô dạy tiếng Pháp cho người nước ngoài. Cô biến đổi nỗi đau khổ bị bỏ rơi của mình bằng cách đi giúp những người cũng bị đau khổ như mình trước đây. Công việc phân tích không loại đi được chấn thương đã bị, nhưng nó có thể là dịp để trở lại, theo nghĩa về thuật ngữ của phân tâm học.
Marta An Nguyễn dịch
