Các Giáo hoàng mà truyền thông “chôn cất” quá vội
Antoine Mekary | ALETEIA
fr.aleteia.org, Cyprien Viet, 2025-03-14
Những tuần gần đây, việc Đức Phanxicô vào bệnh viện đã dấy lên nhiều tin đồn nguy cơ ngài sắp qua đời, nhưng các bác bác bỏ tin đồn này. Lịch sử các Giáo hoàng chứng minh cho thấy các ngài có tuổi thọ đáng kinh ngạc, dù giới truyền thông có đồn như thế nào.
Ngày 22 tháng 9 năm 1996, khoảng 200.000 giáo dân có mặt tại Reims (nước Pháp) để dự thánh lễ Đức Gioan-Phaolô II cử hành nhân dịp kỷ niệm 1.500 năm ngày rửa tội Vua Clovis. Họ có cảm giác như đang từ giã một Giáo hoàng kiệt sức vì bệnh Parkinson và bị sưng ruột dư, căn bệnh vài ngày sau ngài mổ ở Rôma.
Hình ảnh một Giáo hoàng mệt mỏi làm mọi người lo không biết ngài đủ sức khỏe để dự Ngày Thế Giới Trẻ tại Paris mùa hè năm 1997 hay không, đến mức số lượng người ghi tên tham dự giảm đáng kể. Nhưng thực tế đã chứng minh ngược lại: hơn một triệu bạn trẻ đã quy tụ chung quanh một Giáo hoàng lớn tuổi nhưng đầy nhiệt huyết. Và không ai ngở năm 2004 ngài có thể đi Lộ Đức, chuyến đi ra nước ngoài cuối cùng của Ngài.
Truyền thông và “giờ phút huy hoàng” của giới phân tích Vatican
Nhà báo Michel de Jaeghere, trong quyển Một mùa thu Rôma (2018) mô tả bầu khí đặc biệt tại Rôma tháng 10 năm 1996, khi Đức Gioan-Phaolô II vào bệnh viện khi ngài 76 tuổi. Các nhà báo chuyên theo dõi tin tức Vatican háo hức chờ đợi “thời khắc vàng” của mình, các phóng viên quốc tế mới đến bỡ ngỡ trước guồng máy Giáo triều. Tin đồn cứ thế lan truyền, đôi khi chỉ từ những chi tiết nhỏ nhặt như một ánh mắt trầm tư hay một lần vắng mặt.
Nhưng Đức Gioan-Phaolô II mổ ruột thừa an toàn, ngài thoát được những cơn đau dai dẳng. Nhưng kể từ vụ ám sát hụt năm 1981, sức khỏe của ngài là chủ đề của một loạt câu chuyện kéo dài và đầy kịch tính trên truyền thông. Cao điểm là tháng 10 năm 1994, tờ Courrier International đưa dòng tít gây sốc: “Giáo hoàng đang hấp hối”, nhưng, sáu năm sau, ngài đã dẫn dắt Giáo hội bước vào Năm Thánh 2000 mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Từ xưa đến nay, đồn đoán chưa bao giờ ngừng
Không chỉ một mình Đức Gioan-Phaolô II bị đồn đoán sắp chết, các Giáo hoàng khác cũng bị giới truyền thông đồn đoán về cái chết cận kề của các ngài. Từ cuối thế kỷ 19, Đức Lêô XIII, qua đời năm 1903 khi ngài 93 tuổi, một tuổi thọ hiếm hoi vào thời đó đã đối diện với vô số tin đồn về bệnh tật và cái chết của ngài. Để phá vỡ tin đồn, năm 1896 ngài là Giáo hoàng đầu tiên được quay phim tạo nên một dấu mốc lịch sử.
Tương tự, vào tháng 12 năm 1936, các phóng viên từ khắp nơi về Rôma khi họ nghe tin Đức Piô XI sắp qua đời. Nhưng rồi, Ngài hồi phục một cách kỳ diệu làm nhiều người nghĩ đó là phép lạ. Khi ngài qua đời vào năm 1939, những nghi vấn lại dấy lên vì bài diễn văn mạnh mẽ chống phát xít của Ngài – dự định công bố ngay trước khi ngài qua đời đã vĩnh viễn bị xếp lại.
Từ Đức Piô XII đến Đức Bênêđíctô XVI
Cuối cùng Đức Piô XII trút hơi thở năm 1958 tại Castel Gandolfo, sau một thời gian dài bị suy nhược cả thể chất lẫn tinh thần. Ngài cũng không tránh khỏi sự thao túng của bác sĩ riêng, ông đã bán hình ảnh lúc ngài hấp hối cho báo chí.
Cái chết của Đức Gioan XXIII năm 1963 diễn ra trong bầu khí ấm áp và tràn đầy tình cảm của người dân Rôma. Họ tụ họp tại Quảng trường Thánh Phêrô cầu nguyện cho Giáo hoàng nhân từ của mình, như đang tiễn biệt người ông đáng kính.Cái chết của Đức Phaolô VI năm 1978 không bất ngờvì ngài đã kiệt sức. Nhưng sự ra đi Đức Gioan-Phaolô I kế vị ngài chỉ sau 33 ngày tại vị đã là một cú sốc lớn, làm dấy lên nhiều giả thuyết chưa có câu trả lời.
Chính sự thiếu minh bạch trong thông tin về cái chết của Đức Gioan Phaolô I đã làm cho báo chí nhạy cảm hơn với sức khỏe của Đức Gioan-Phaolô II. Ngài trả lời một cách hài hước: “Quý vị muốn biết tình trạng sức khỏe của tôi ra sao, quý vị chỉ cần đọc báo là biết!”
Còn Đức Bênêđíctô XVI dù thể trạng yếu, nhưng sức khỏe của ngài được ổn định trong suốt triều của ngài, ngài tiếp tục sống gần 10 năm sau khi từ nhiệm.
Đức Phanxicô “về lại Vatican”
Có thể tháng 3 năm 2025 Đức Phanxicô sẽ về lại Vatican tiếp tục công việc của ngài, với lịch làm việc phù với tuổi tác và tình trạng sức khỏe của ngài. Dù sao các Giáo hoàng bị truyền thông “chôn sống” vẫn chưa có hồi kết!
Têrêxa Trần Tuyết Hiền dịch
