Người bản địa Canada bày tỏ mong chờ của họ với giáo hoàng
cath.ch, 2022-03-28
Một phái đoàn người bản địa Canada đến Vatican từ ngày thứ hai 28 tháng 3 đến 1 tháng 4 để gặp Đức Phanxicô. Đặc biệt, họ mong đợi sự công nhận chính thức “trước tội ác diệt chủng gây ra trong các trường nội trú” do Giáo hội điều hành. Họ đến Rôma để làm chứng cho những gì mà tổ tiên của họ đã phải chịu đựng trong các cơ sở tôn giáo này.
32 đại biểu chính thức của người bản địa đến Rôma do Hội đồng các Quốc gia thứ nhất (APN), Hội đồng Quốc gia Métis (RNM) và Hội đồng Inuit Tapiriit Kanatami lựa chọn. Các giám mục tháp tùng họ trong chuyến đi này.
Một thông cáo báo chí của Hội đồng các Quốc gia Thứ nhất được công bố trước khi mười ba đại biểu và hai đại diện thanh niên lên đường đi Rôma, cho biết người bản địa Canada muốn gặp giáo hoàng để đòi công lý “cho tội ác diệt chủng gây ra trong các trường nội trú”, thông báo này được đăng trên trang thông tin tôn giáo Présence.
Sự đồng tình trong việc diệt chủng
Theo trưởng Gerald Antoine, trưởng phái đoàn của Hội đồng các Quốc gia Thứ nhất, cuộc gặp giáo hoàng “là một bước quan trọng khi chúng tôi tiếp tục xác định tội của Giáo hội công giáo trong vấn đề diệt chủng, và sự đồng tình trong những gì mà rất nhiều trẻ em của các Quốc gia Thứ nhất đã sống” trong các trường nội trú.
Ông Gérald Antoine nói thêm: “Vì Giáo hội công giáo chịu trách nhiệm quản lý nhiều cơ sở này nên Giáo hội cũng phải nhận trách nhiệm của mình, trong nhiều trường hợp là bạo lực tinh thần, văn hóa, tình cảm, thể chất và tình dục đã tạo ra cho các con em chúng tôi.”
Các nam học sinh mặc đồng phục ở trường Sioux Lookout, bang Ontario trong những năm 1930
Xin lỗi, nhưng xin lỗi trên đất Canada
Người dân bản địa mong một lời xin lỗi chính thức của Giáo hội công giáo công nhận vai trò của họ trong hệ thống trường học nội trú Canada. Ông Mitch Case, ủy viên hội đồng khu vực của Hội đồng Quốc gia Métis bang Ontario nói trên kênh truyền thông trực tuyến CBC Canada: “Chuyến đi này có khả năng khởi đầu cho một cái gì đó mới mẻ.” Ông ở trong phái đoàn Hội đồng Quốc gia Métis đến Rôma.
Ông Phil Fontaine, người đứng đầu Hội đồng Quốc gia Métis trong những năm 2000 có mặt trong chuyến đi, ông nói với hãng tin Radio-Canada, ông hy vọng lời xin lỗi sẽ được thực hiện trên đất Canada, vì thế không nhất thiết phải được nói lên ở Vatican.
Niềm hy vọng của các giám mục
Còn bà Cassidy Caron, chủ tịch Hội động Quốc gia Métis bác bỏ ý kiến cho rằng giáo hoàng nên xin lỗi ở Vatican. Bà giải thích với Radio-Canada, lời xin lỗi với phái đoàn đến Vatican là không chấp nhận được, vì rất ít người bản xứ sẽ có mặt ở đây. Bà nhấn mạnh lời xin lỗi phải được thực hiện trên đất Canada đối với các gia đình và những người sống sót trong các trường nội trú.
Hội đồng Giám mục công giáo, cơ quan tổ chức chuyến đi cũng hy vọng một lời xin lỗi. Giám mục Calgary William McGrattan nói: “Có một cảm nhận hy vọng.”
Hủy bỏ các sắc chỉ giáo hoàng
Các đại biểu của Hội đồng Quốc gia Métis cũng xin giáo hoàng hủy bỏ một số sắc chỉ (sắc chỉ được niêm phong bằng kim loại hoặc con dấu bằng sáp) do các giáo hoàng tiền nhiệm của ngài ban hành, có nghĩa là tất cả những gì cấu thành cái ngày nay gọi là học thuyết khám phá.
Trong số những sắc chỉ này, Hội đồng Quốc gia Métis đặc biệt chỉ trích sắc lệnh Inter caetera, do giáo hoàng Alexander VI ban hành tháng 5 năm 1493, quy định cho các nhà cai trị Tây Ban Nha “tất cả các hòn đảo và tất cả các lục địa được tìm thấy và sẽ khám phá” và giao cho họ nhiệm vụ đưa “các cư dân và người bản xứ tôn vinh Đấng Cứu Chuộc của chúng ta và tuyên xưng đức tin công giáo”. Sắc chỉ này được công bố ngay sau khi Christopher Columbus khải hoàn trở về Tây Ban Nha.
Đối với Hội đồng Quốc gia Métis, học thuyết khám phá này đã “dẫn đến nạn diệt chủng các dân tộc bản địa ở tất cả các khu vực trên thế giới”. Trưởng Gérald Antoine vùng Đất Bắc-Tây nhấn mạnh: “Khi các nhà cai trị châu Âu đến bờ biển của chúng tôi, luật pháp quốc tế của họ áp dụng cho vùng đất chúng tôi và phủ nhận sự tồn tại của chúng tôi với tư cách là con người. Kể từ thời điểm đó, chúng tôi trở thành mục tiêu của những nỗ lực không ngừng nhằm phá hủy lối sống của chúng tôi.”
“Chúng tôi bị bứng gốc rễ, bị di dời rồi tái định cư ngoài vùng đất ban đầu của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi chưa bao giờ từ bỏ những huấn dạy của chúng tôi và cách chúng tôi nhìn nhận sự tồn tại của chúng tôi.”
Các chứng từ và các câu chuyện
Phái đoàn cũng sẽ nhân chuyến đi này để những người sống sót nói với giáo hoàng những trải nghiệm và tác động của những việc này trên cuộc sống, gia đình và cộng đồng của họ. Ông Mitch Case giải thích trên trang tin CBC: “Trách nhiệm của chúng tôi là phải đến tận nơi, lắng nghe và tạo không gian để phái đoàn Quốc gia Métis có thể kể những câu chuyện của họ.”
Ông Mitch Case ở trong số những đại biểu sẽ gặp Giáo hoàng |
Về phần mình, phái đoàn Métis muốn nhân dịp này nói chuyện với giáo hoàng về căn tính Métis. Bà chủ tịch Cassidy Caron giải thích: “Chúng tôi muốn kể cho ngài nghe câu chuyện cộng đồng chúng tôi, nói cho ngài biết người Métis là ai, cộng đồng chúng tôi như thế nào trước khi bị thuộc địa và trước khi có các trường học nội trú. Ngày nay chấn thương từ thế hệ này qua thế hệ khác đè nặng trên gia đình và cộng đồng chúng tôi.”
Về vấn đề này, phái đoàn Métis đã đề nghị với tất cả những người sống sót trong các trường nội trú kể lại kinh nghiệm của họ trong các bức thư sẽ được đưa cho giáo hoàng ngày thứ hai 28 tháng ba. Như thế ngài không những chỉ nghe các câu chuyện của các đại biểu có mặt trong cuộc họp, nhưng còn đọc các lời chứng của toàn thể cộng đồng.
Theo yêu cầu của Nhà nước
Cuộc gặp ban đầu dự kiến tháng 12 năm 2021 nhưng bị hủy bỏ do hoàn cảnh sức khỏe, chuyến đi này là thời điểm quan trọng trên con đường “chữa lành” và “hòa giải”, do Giáo hội công giáo và người dân bản địa khởi xướng. Sự việc này diễn ra khi mùa xuân năm 2021 phát hiện ra hàng chục ngôi mộ vô danh gần các trường nội trú cũ của học sinh bản địa. Tiếp theo đó là một loạt các nhà thờ công giáo bị đốt cháy.
Giáo hoàng sẽ gặp riêng các phái đoàn, ngày 28 và 31 tháng 3, ngài gặp phái đoàn Hội đồng quốc gia Métis, người Inuit Tapiriit Kanatami và Hội đồng các quốc gia thứ nhất, cùng với các giám mục của họ.
Các cơ sở giáo dục dành cho trẻ em thổ dân do Giáo hội công giáo quản lý từ năm 1883 đến năm 1969, theo yêu cầu của Nhà nước Canada. Bị các cựu học sinh nội trú và đại diện người bản xứ buộc tội đối xử tệ bạc, kể từ năm 1990, thể chế đã thực hiện một công việc to lớn là ghi nhớ và đền tạ. Tiến trình này tiếp tục làm khi phát hiện ra các ngôi mộ tập thể.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Các trường nội trú Canada: “Tôi mong lời xin lỗi tại đất chúng tôi”
Người bản địa Canada ở Rôma để yêu cầu giáo hoàng Phanxicô xin lỗi
“Bây giờ đến lúc chúng ta phải nói ‘đúng’, chúng ta đã đồng tình trong chuyện này”
Những hình ảnh đầu tiên trong cuộc gặp với Đức Phanxicô ngày thứ hai 28 tháng 3-2022
