Ảnh hưởng đường lối ngoại giao của Vatican vẫn còn rất tích cực
Ngày thứ hai 10 tháng 1-2022, Đức Phanxicô tiếp khoảng 200 nhà ngoại giao. Một bài diễn văn về địa chính trị rất được mong đợi.
lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2022-01-09
Buổi tiếp kiến huy hoàng này sẽ không thể nào có một buổi lễ tương đương nào như thế trên thế giới. Sáng thư hai 10 tháng 1, 183 đại sứ ủy nhiệm đến phòng tiếp khách của Dinh tông tòa để chúc mừng Đức Phanxicô đầu năm. Tất cả đều mặc lễ phục theo văn hóa của họ, nghiêm túc hoặc sặc sỡ. Đức Phanxicô đáp lễ bằng bài diễn văn về tình trạng thế giới nhìn từ Vatican. Một khoảnh khắc được mong đợi và hiếm khi tầm thường.
Trong một trăm phút, toàn hành tinh dường như đang chú ý vào đỉnh cao của Giáo hội công giáo. Dĩ nhiên trừ các nước muôn đời cự lại với Tòa Thánh như Trung Quốc, Triều Tiên, Ả Rập Xê Út và Afghanistan là không có mặt. Còn Việt Nam năm 2011 đã kết thúc việc thiết lập quan hệ chính thức với Tòa thánh. Buổi lễ này đánh dấu sự trở lại đời sống “dân sự” của Đức Phanxicô trong năm 2022 quan trọng của ngài. Cả về mặt sức khỏe, ngài đã 85 tuổi và với những cải cách ngài tiếp tục làm trong Giáo hội dù chậm chạp, như cải cách giáo triều.
Ngài sẽ nói gì? Ngài sẽ có một cái nhìn tổng thể về các khu vực trên thế giới và đưa ra những lời kêu gọi nhiệt thành nhằm chấm dứt tình trạng chiến tranh. Vì thế Syria là một trong những quốc gia nhận được nhiều quan tâm nhất. Lebanon cũng vậy, đất nước ngài muốn đến thăm năm 2022. Anh cũng sẽ nhắc đến trường hợp các nước Kazakhstan và Ukraina. Ngài cũng chọn những chủ đề được quan tâm chung mà ngài cho rằng Giáo hội có điều gì đó để nói. Năm ngoái, ngài đã nói về hệ quả khủng hoảng xã hội của đại dịch, được cho là một phần được khắc phục.
Một trong những nơi có nhiều thông tin nhất hành tinh
Năm nay, liệu ngài có đề cập đến các lĩnh vực địa chính trị tế nhị nhất đối với Giáo hội công giáo như quan hệ với Trung Quốc và tình trạng của Hồng Kông không? Nơi căng thẳng cao độ về nhân quyền đã làm Đức Phanxicô im lặng một cách kỳ lạ trong nhiều tháng. Ý tưởng cho rằng ngài không muốn chọc giận Bắc Kinh, vì ngài muốn đến đó. Về phía Nga, ngài sẽ nói gì về quan hệ ấm lên với Rôma gần đây? Cả Vladimir Putin và Thượng phụ Mátxcơva Kirill đều viết thư mừng sinh nhật 85 tuổi của Đức Phanxicô ngày 17 tháng 12. Mười ngày trước đó, khi trở về từ A-ten, ngài đã nói ngài sẽ sẵn sàng đến “Matxcova để đối thoại” với Thượng phụ Chính thống giáo. Đây có thể là một trong những điều bất ngờ của năm 2022. Dĩ nhiên không phải ở thủ đô Nga, nhưng ở một nơi “trung lập hơn”, ở trung Âu chẳng hạn. Người ta nói đến Hungary. Năm 2016, lần đầu tiên Đức Phanxicô gặp Đức Thượng phụ Nga tại Cuba. Còn ông Putin, ông đã đến thăm Đức Phanxicô ba lần trong tám năm.
Trên thực tế, trong phong cách tế nhị và hấp dẫn của mình, chính sách ngoại giao của Vatican đang hoạt động rất tích cực. Ngoại giao Vatican được đánh giá cao về chất lượng thông tin về các quốc gia được xem là không thể lấy tin được, nơi Giáo hội luôn có các nhà truyền giáo hoặc các tu sĩ địa phương biết từ bên trong tình hình thực tế của các quốc gia. Vatican cũng có mặt trong tất cả các cơ quan quốc tế lớn như Liên Hiệp Quốc, Hội đồng Châu Âu ở Strasbourg, Cơ quan Lương Nông Quốc tế, FAO, Unesco và Cơ quan An ninh và Hợp tác Âu châu, OSCE. Về phần các nhà ngoại giao, các sứ thần Tòa thánh có mặt ở gần 120 quốc gia, họ duy trì quan hệ mật thiết với các chính phủ và kiểm soát chặt chẽ các Giáo hội công giáo địa phương.
Trong khi Vatican không có gì để bán hoặc mua – ngoài việc đôi khi là đầu tư bất động sản như một vụ bê bối ở London gần đây – nhưng Vatican có rất nhiều mối liên hệ và xử lý một lượng thông tin phi thường làm cho Vatican trở thành một trong những nơi được cung cấp thông tin tốt nhất hành tinh. Thêm nữa, chính sách ngoại giao thế tục rất có cấu trúc này, không có tương đương trong các tôn giáo khác. Thường nằm trong tay của các giám chức người Pháp – vì ngôn ngữ chính thức vẫn là tiếng Pháp – và được tổng giám mục người Anh, Paul R. Gallagher điều hành. Lĩnh vực chiến lược mang tầm ảnh hưởng của Vatican được đặt dưới trách nhiệm trực tiếp của hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin.
Vào đầu tháng 1, bà Élisabeth Beton-Delègue sẽ không còn là đại sứ Pháp tại Vatican, bà là nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm, nữ đại sứ đầu tiên của Pháp tại Tòa thánh, tại vị từ tháng 4 năm 2019. Được đánh giá cao ở Vatican, cuối năm 2021 bà về hưu sau 40 năm kinh nghiệm, bà đã làm việc ở Mexico, Iraq, Madagascar, Chi-lê và Haiti. Ông Max-Olivier Gonnet tạm thời đảm trách công việc ở tòa đại sứ, Villa Bonaparte, một trong những biệt thự đẹp nhất Rôma. Ai sẽ kế vị bà, chưa ai biết. Bởi một người phụ nữ khác? Con số phụ nữ đang tăng dần nhưng cũng chỉ có 20 phụ nữ đại diện trong số 183 đại sứ có mặt tại Tòa thánh. Rời khỏi vị trí của mình, bà Élisabeth Beton-Delègue tuyên bố: “Chắc chắn, đây là vị trí đẹp nhất mà chúng tôi có thể mơ ước để hoàn thành sự nghiệp ngoại giao (…) ở đây là một tầm nhìn toàn cảnh mà theo tôi là một phân tích cực kỳ sáng suốt về thế giới.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Vắc xin, người di cư văn hóa hủy bỏ quan tâm của Đức Phanxicô về tình trạng thế giới
Tâm sự của bà cựu Đại sứ Pháp tại Tòa thánh: “Tôi nợ các nữ tu những cuộc gặp gỡ tuyệt vời”
