Tám hình ảnh nổi bật của tám năm triều giáo hoàng Đức Phanxicô
americamagazine.org, Colleen Dulle, 2021-03-13
Sau khi được bầu chọn ngày 13 tháng 3 năm 2013, từ ban công Đền thờ Thánh Phêrô, Đức Phanxicô chào giáo dân. Ngày 13 tháng 3 năm 2021, đánh dấu kỷ niệm tám năm ngày hồng y người Argentina được bầu làm giáo hoàng. (Ảnh CNS / Paul Haring)
Ngày này tám năm trước, Đức Phanxicô xuất hiện trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài không mặc chiếc áo choàng màu đỏ và đôi giày màu đỏ đặc biệt của giáo hoàng, nhưng trong chiếc áo choàng màu trắng đơn giản và đôi giày chỉnh hình màu đen cũ của ngài.
Phẩm phục đơn sơ của ngài tạo nên nét đặc sắc cho triều giáo hoàng của 52 chuyến đi, 6 tài liệu chính, 3 thượng hội đồng, hàng ngàn bài diễn văn và bài giảng trong mục đích đưa giáo hội đến sự đơn giản, tính tập thể, quan tâm đến người nghèo và người bị ruồng bỏ.
Sẽ phải mất một thời gian lâu Tông huấn Niềm vui Yêu thương(Amoris Laetitia)và Thông điệp Chúc Tụng Chúa (Laudato Si’) mới đi vào lịch sử, nhưng từ bây giờ giáo dân sẽ nhớ đến giáo hoàng từ Châu Mỹ La Tinh đến qua hình ảnh ngài ôm người đàn ông phủ đầy khối u, quỳ xuống hôn chân các nhà lãnh đạo Phi châu ở nước đang có chiến tranh hoặc cầu nguyện một mình dưới mưa ở Quảng trường Thánh Phêrô trong thời gian cao điểm của đại dịch.
Trong khi nhiều quan sát viên của Vatican tốn bao nhiêu giấy mực để giải thích cách các bản văn của giáo hoàng và các thay đổi cơ cấu sẽ định hình Giáo hội trong những năm sắp tới như thế nào, thì những cử chỉ của Đức Phanxicô có thể còn làm được nhiều điều hơn thế để định hình di sản của ngài.
Đây là vị giáo hoàng sống với câu thường được cho là của Thánh Phanxicô Assisi, người có cùng tên với ngài: “Hãy luôn luôn rao giảng Tin Mừng. Khi cần thiết, hãy dùng lời nói”.
Để vinh danh tám năm triều giáo hoàng của ngài, sau đây là tám hình ảnh nổi bật trong tám năm qua của ngài.
1- Đức Phanxicô lần đầu tiên chào thế giới trong tư cách là giáo hoàng, ngày 13 tháng 3 năm 2013
Giáo hoàng Francis xuất hiện lần đầu tiên trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô tại Vatican ngày 13 tháng 3 năm 2013. (Ảnh CNS / Paul Haring)
Đi vào mật nghị năm 2013, ít người xem hồng y Jorge Bergoglio, tổng giám mục Buenos Aires sẽ là người được bầu. Như tùy viên báo chí người Mỹ tại Vatican, Gerard O’Connell, đã kể chi tiết trong quyển sách Cuộc bầu cử Giáo hoàng Phanxicô: Tường thuật từ bên trong mật nghị đã làm thay đổi lịch sử (The Election of Pope Francis: An Inside Account of the Conclave that Changed History, Orbis, 2019), khi xuất hiện lần đầu tiên trong tư cách giáo hoàng trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài “chỉ đứng bất động, trong im lặng. Ngài dường như bị choáng trước biển người đông nghịt trong bóng tối trước mặt ngài, từ quảng trường đến đường Via della Conciliazione xuống phía Castel Sant’Angelo.”
Ngài chào đám đông như chào “anh chị em” mình và nói: “Anh chị em biết, nhiệm vụ của mật nghị là mang đến cho Rôma một giám mục. Có vẻ như các bạn hồng y của tôi đã đến tận cùng trái đất để mang về một giám mục, nhưng chúng ta đã có ở đây!” Trước khi ban phép lành, ngài xin đám đông dừng lại và cầu nguyện cho ngài một lát. Một im lặng bao phủ.
Nhà báo O’Connell viết, có một cái gì đó mới trong bầu khí Rôma đêm hôm đó: một giáo hoàng không phải là người Âu châu từ 1200 năm nay, giáo hoàng Dòng Tên đầu tiên, giáo hoàng đầu tiên mang tên Phanxicô như ngài nói với các hồng y trong lần họp tiền mật nghị, quý vị hãy mở các cánh cửa sổ đầy bụi để Chúa Thánh Thần đi vào.
2- Rửa chân cho tù nhân, phụ nữ và người hồi giáo ngày Thứ Năm Tuần Thánh 28 tháng 3 năm 2013
Đức Phanxicô rửa chân cho một tù nhân trong thánh lễ Tiệc ly Thứ Năm Tuần Thánh tại nhà tù Casal del Marmo ở Rôma, một nhà tù của các trẻ vị thành niên, ngày 28 tháng 3 năm 2013. (Ảnh CNS / L’Osservatore Romano qua Reuters)
Ngay sau khi được bầu, tân giáo hoàng đã thu hút sự chú ý của thế giới khi ngài tổ chức buổi phụng vụ nhỏ ngày Thứ Năm Tuần Thánh tại một trung tâm giam giữ thanh thiếu niên. Phá vỡ truyền thống, ngài đã rửa chân cho 12 tù nhân trẻ, lần đầu tiên có hai cô gái: một kitô giáo và một hồi giáo. Ba năm sau, ngài thay đổi nghi thức Sách Lễ Rôma, chính thức đưa phụ nữ vào nghi thức rửa chân, một việc vấp phải sự phản đối ở Vatican.
Kể từ đó, hàng năm ngài rửa chân cho phụ nữ, người thiểu số, những người sống bên lề xã hội, người lớn tuổi trong các buổi phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh.
3- Đức Phanxicô ôm một người bị bệnh ngoài da nặng, ngày 6 tháng 11 năm 2013
Trong buổi tiếp kiến chung tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày 6 tháng 11 năm 2013, Đức Phanxicô ôm ông Vinicio Riva, 53 tuổi, ông bị u sợi thần kinh, ông cho biết ông nhận vòng ôm của Đức Phanxicô như đang ở trên thiên đàng. (Ảnh CNS / Claudio Peri, EPA)
Ông Vinicio Riva đã quen với cảnh nhiều người sợ ông. Ông đã phải học cách kiềm lại tức giận của mình khi bị người khác sợ làn da của mình, dì Lotto của ông nói với hãng tin CNN, mặt và cơ thể của ông nổi đầy những khối u và hay bị chảy máu dưới áo sơ-mi. Vì thế ông bị sốc khi Đức Phanxicô không ngần ngại đến gần ông trong buổi tiếp kiến chung tháng 11 năm 2013, ngài ôm ông và để ông vùi đầu vào ngực ngài.
Bà Caterina Lotto nói với hãng tin CNN: “Khi ngài đến gần chúng tôi, chúng tôi nghĩ ngài sẽ đưa sẽ đưa tay để chúng tôi hôn. Nhưng ngài đến thẳng anh Vinicio và ôm chặt lấy anh. Tôi đã nghĩ ngài sẽ không trả anh Vinicio lại cho tôi, ngài ôm chặt đến như vậy. Chúng tôi không nói. Chúng tôi không nói gì, nhưng ngài nhìn chúng tôi như ngài đào sâu vào tâm hồn chúng tôi, một cái nhìn mà tôi không bao giờ ngờ được.”
Hình ảnh lan truyền nhanh, mạnh trên mạng, “hiệu ứng Phanxicô” đã chạm đến trái tim thế giới.
4- Thượng phụ Đại kết Bartholomew hôn đầu Đức Phanxicô, ngày 29 tháng 11 năm 2014
Thượng phụ Đại kết Bartholomew của Tòa Thượng phụ Constantinople hôn Đức Phanxicô trong buổi cầu nguyện đại kết tại Nhà thờ Thượng phụ Thánh George ở Istanbul ngày 29 tháng 11 năm 2014. (Ảnh CNS / Paul Haring)
Trong chuyến tông du đến Istanbul, Đức Phanxicô đã xin Thượng phụ Đại kết Bartholomew, nhà lãnh đạo thiêng liêng của tín hữu kitô Chính thống phương Đông ban phép lành cho ngài và cho “Giáo hội Rôma”. Khi ngài cúi đầu nhận phép lành, Thượng phụ hôn nhẹ lên đầu ngài.
Hai người có quan hệ nồng ấm thường hôn lên má nhau và ôm nhau khi họ gặp nhau. Có được sự hiệp nhất giữa các giáo hội phương Đông và phương Tây, vốn đã ly giáo từ thời Trung cổ, là một trong những mục tiêu chính của Đức Phanxicô.
5- Một chùm ánh sáng chiếu vào thánh giá của Đức Phanxicô trên chuyến bay từ Dublin, Ai-len về Rôma ngày 26 tháng 8 năm 2018
Một chùm ánh sáng chiếu trên Đức Phanxicô khi ngài trả lời một câu hỏi của nữ nhà báo Anna Matranga của CBS News trên chuyến bay từ Dublin về Rôma ngày 26 tháng 8. (Ảnh CNS / Paul Haring)
Chuyến đi của Đức Phanxicô đến Ai-len được cho là chuyến đi thử thách nhất của ngài. Cảm giác hồi hộp trong những năm đầu tiên làm giáo hoàng đã bớt và Giáo hội Mỹ bị cuốn vào cái mà từ đó được gọi là “mùa hè của sự xấu hổ”: làn sóng thứ nhì tiết lộ các vụ lạm dụng tình dục được Đại bồi thẩm đoàn Pennsylvania đưa ra, kể chi tiết các cáo buộc lạm dụng trong 70 năm, và tiết lộ hồng y có ảnh hưởng Theodore McCarrick đã lạm dụng trẻ vị thành niên và chủng sinh.
Giáo hội Ai-len ngày xưa là Giáo hội nổi trội về mặt văn hóa, đã mất hàng ngàn tín hữu sau các tiết lộ về các vụ lạm dụng tình dục xảy ra trong những năm 1990.
Trong đêm của chuyến tông du hai ngày, cựu sứ thần tại Hoa Kỳ, Tổng Giám mục Carlo Maria Viganò đã công bố một bức thư cáo buộc các giám chức của hệ thống phẩm trật La Mã đã làm ngơ trước các vụ lạm dụng của cựu hồng y McCarrick. Bức thư đòi Đức Phanxicô từ chức, điều mà nhà báo Christopher Lamb của Vatican gọi là “cuộc đảo chính chưa suy nghĩ kỹ chống triều giáo hoàng của ngài”. Những tuyên bố của cựu sứ thần Viganò chống lại giáo hoàng đã bị báo chí phanh phui và sau hơn hai năm, được Vatican đưa ra ánh sáng.
Tuy nhiên, hiện tại, Đức Phanxicô từ chối bình luận về bức thư. Khi phóng viên Anna Matranga của CBS News hỏi ngài về chuyện này trên chuyến bay từ Dublin về Rôma, ngài trả lời: “Tôi đã đọc bản tuyên bố này sáng nay và thành thật mà nói, tôi phải nói điều này với bà và với bất cứ ai quan tâm: quý vị đọc và có nhận định riêng của mình… Tôi nghĩ bài viết đã tự nó nói lên và nhà báo quý vị, quý vị có thể đưa ra kết luận.” Khi ngài trả lời, một tia sáng chiếu vào cây thánh giá và chiếc nhẫn ngư phủ của ngài.
6- Hôn chân các cựu lãnh đạo Xu-đăng từng tham chiến ngày 11 tháng 4 năm 2019
Phó Tổng thống Nam Xu-đăng Rebecca Nyandeng De Mabior phản ứng khi Đức Phanxicô quỳ gối hôn chân bà ngày 11 tháng 4 năm 2019, khi kết thúc khóa tĩnh tâm hai ngày ở Vatican dành cho các nhà lãnh đạo chính trị của quốc gia châu Phi. (Ảnh CNS / Vatican Media qua Reuters)
Trong một cuộc tĩnh tâm bất thường do anh giáo và công giáo tài trợ dành cho các nhà lãnh đạo Nam Xu-đăng trước đây từng tham chiến, Đức Phanxicô đã gây sốc cho tổng thống và bốn trong số năm phó tổng thống của quốc gia khi ngài cúi xuống hôn chân họ, xin họ cùng nhau làm việc vì hòa bình. Các phó tổng thống đại diện cho các phe phái khác nhau trước đây từng có chiến tranh nhưng đã đồng ý chia sẻ quyền lực trong nỗ lực tạo hòa bình cho đất nước.
Giám mục Nam Xu-đăng Eduardo Hiiboro Kussala nói với trang America, cử chỉ của Đức Phanxicô được các thành viên của một nền văn hóa xem trọng người lớn tuổi xem “như một phép lạ, không kém gì sự can thiệp của Chúa”.
7- Đức Phanxicô cầu nguyện tại Quảng trường Thánh Phêrô để xin chấm dứt đại dịch coronavirus, ngày 27 tháng 3 năm 2020
Đức Phanxicô cầm mặt nhật khi ngài ban phép lành ngoại thường “Urbi et Orbi” (cho thủ đô Rôma và Thế giới) trong một buổi lễ cầu nguyện ở hiên Đền thờ thánh Phêrô tại Vatican ngày 27 tháng 3 năm 2020. (Ảnh CNS / Vatican Media )
Vào cao điểm của đợt đại dịch coronavirus đầu tiên ở Ý, Đức Phanxicô đã ban phép lành ngoại thường “Urbi et Orbi” thường dành trong các ngày lễ Phục sinh, Giáng sinh và khi có tân giáo hoàng.
Buổi lễ trang nghiêm được tổ chức ở Quảng trường Thánh Phêrô hoang vắng, dưới cơn mưa, và được phát sóng tới hàng triệu người trên thế giới, những người đang bị cách ly vì đại dịch. Khi suy gẫm về đoạn Tin Mừng các tông đồ lo sợ trong cơn bão, nhưng Chúa Giêsu lại bình thản ngủ trên thuyền, Đức Phanxicô nói: “Chúng ta nhận ra, chúng ta đang ở trên cùng chiếc thuyền, chúng ta đều mong manh và mất phương hướng, nhưng đồng thời lại quan trọng và cần thiết, tất cả chúng ta được kêu gọi để cùng chèo thuyền với nhau, mỗi người trong chúng ta cần được an ủi nhau.”
Buổi lễ trang nghiêm được tổ chức ở Quảng trường Thánh Phêrô hoang vắng, dưới cơn mưa, đã được phát sóng tới hàng triệu người trên thế giới, những người đang bị cách ly vì đại dịch.
Sau khi cầu nguyện, Đức Phanxicô nâng mặt nhật lên cao, với một cố gắng vì bị gió mưa đánh bật, chuông nhà thờ và còi xe cứu thương vang rền trên đường phố vắng lặng của Rôma.
8- Gặp Đại Giáo Trưởng Ali Al-Sistani, ngày 6 tháng 3 năm 2021
Đức Phanxicô được Đại Giáo Trưởng Ali al-Sistani tiếp ở Najaf, ngài là một trong những nhân vật có thẩm quyền nhất của hồi giáo shi’a, trong chuyến đi Iraq ngày 6 tháng 3 năm 2021. (Ảnh CNS / Văn phòng Đại Giáo Trưởng Ali al-Sistani)
Trong tháng đầu tiên triều giáo hoàng của mình, Đức Phanxicô tuyên bố, ngài hy vọng sẽ xây dựng mối quan hệ bền chặt hơn giữa tín hữu kitô và tín hữu hồi giáo, một cam kết ngài thực hiện bằng việc thăm một số quốc gia đa số dân chúng theo đạo hồi và đã ký một văn kiện quan trọng với Đại giáo sĩ sunni Ahmad al-Tayyeb, mà sau này là nguồn cảm hứng cho Thông điệp Tất cả anh em Fratelli tutti gần đây của ngài.
Năm nay ngài đi thăm tín hữu hồi giáo nhánh shi’a, gặp Đại Giáo Trưởng đáng kính Ali al-Sistani. Từ mười năm nay, Đại Giáo Trưởng không tiếp khách công khai, cũng không chụp hình, nhưng tuần trước ngài đã gặp Đức Phanxicô tại nhà của ngài, tiếp đón nồng ấm và nói chuyện với Đức Phanxicô trong gần một giờ. Các chuyên gia cho rằng cuộc gặp đã gởi thông điệp hòa bình cho thế giới hồi giáo.
Trước cuộc gặp, các bức tranh tường đã được vẽ trên các bức tường trong thành phố Najaf, thánh địa hồi giáo nơi hai nhà lãnh đạo gặp nhau. Một hình ảnh được gọi là cuộc gặp giữa chuông nhà thờ và các tháp, những ngọn tháp gióng chuông để kêu gọi tín hữu hồi giáo tập trung để cầu nguyện. Một nhà thơ shi’a đã viết baba của kitô giáo và baba của hồi giáo sẽ ôm nhau, dựa trên sự tương đồng giữa các từ dành cho “papa” và “giáo hoàng” trong nhiều ngôn ngữ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Ở thời điểm tám năm của mình, liệu Đức Phanxicô có giảm nhiệt độ không?
