la-croix.com, Hélọse de Neuville, 2025-11-18
Hai nhiệm kỳ của Sơ Véronique Margron đứng đầu Hội đồng Tu sĩ Pháp (CORREF, 2016-2025) bị cuộc khủng hoảng bạo lực tình dục và báo cáo của CIASE (công bố năm 2021) tác động mạnh. GAIZKA IROZ / AFP
Sơ Véronique Margron, chủ tịch trong 9 năm của Hội đồng Tu sĩ Pháp (COREF), đã trở thành gương mặt đại diện cho cuộc chiến chống bạo lực tình dục trong Giáo hội, sẽ chấm dứt sau hai nhiệm kỳ. Sơ đã đối diện với sự biến động của Ủy ban Độc lập về Lạm dụng Tình dục trong Giáo hội (CIASE) và sự lão hóa nhanh chóng của các Dòng tu.
Kiệt sức nhưng vẫn đứng vững. Nhiệm kỳ thứ hai của Sơ kết thúc ngày thứ sáu 21 tháng 11, Sơ nhìn lại sự ngây thơ của sơ tháng 11 năm 2016, khi đó, với tư cách là Tân Chủ tịch của liên đoàn gồm 479 Dòng tu tại Pháp, sơ nghĩ mình đang nắm quyền lãnh đạo “một Hiệp hội nhỏ phục vụ các bề trên cao cấp của các cộng đoàn”.
Nhưng hai tháng sau khi đắc cử, giữa lúc “vụ lạm dụng của linh mục Preynat bùng nổ”, các lá thư đầu tiên của các nạn nhân bạo lực tình dục trong Giáo hội tràn ngập bàn làm việc của Sơ. Những lời chứng này và những yêu cầu gặp gỡ chưa bao giờ ngừng lại. Chín năm sau, thần học gia Dòng Đa Minh 67 tuổi chứng kiến hai nhiệm kỳ của mình với tư cách là người đứng đầu Hội đồng Tu sĩ Pháp (2016-2025) bị ảnh hưởng đáng kể của cuộc khủng hoảng bạo lực tình dục và báo cáo của Ủy ban Độc lập về Lạm dụng Tình dục trong Giáo hội (CIASE) được công bố vào năm 2021.
Một “hình ảnh của an ủi và lắng nghe”
Nhà báo Natalia Trouiller, tác giả và người tố giác những việc làm sai trái trong Giáo hội, đã theo dõi sát sao công việc của Sơ tóm tắt: “Sơ đã bước vào ngôi mộ.” Sơ kể lại: “Ban đầu tôi đã làm những gì có thể, nhiều hơn một chút. Nhưng nhanh chóng tôi sắp xếp hành động của tôi: “Chúng tôi thực sự cần phải suy nghĩ thấu đáo; chúng tôi không thể chỉ phản ứng một cách tùy tiện.” Sau đó, Sơ chủ động tổ chức ngày đào tạo và suy ngẫm với các công tố viên, chuyên gia pháp lý, nhà nhân chủng học, các cộng sự để xem xét các bước tiếp theo. Chính từ cuộc họp này, ý tưởng về việc khởi động một cuộc điều tra độc lập nhằm làm sáng tỏ mức độ bạo lực đã xảy ra trong Giáo hội kể từ những năm 1950 nảy sinh, sau đó được các giám mục Pháp chấp thuận. Ủy ban Độc lập về Lạm dụng Tình dục trong Giáo hội (CIASE) cuối cùng đã công bố những phát hiện của mình năm 2021.
Nhà sử học tôn giáo Denis Pelletier phân tích: “Không chỉ là một trong những người thúc đẩy cuộc cách mạng thể chế, Sơ còn đại diện cho hình ảnh của an ủi và lắng nghe của Giáo hội Công giáo. Vào thời điểm đó trong lịch sử của thể chế, Sơ là phụ nữ đã gánh nỗi đau vô cùng lớn lao trên vai.”
Thật vậy, trong 9 năm đứng đầu Hội đồng Tu sĩ Pháp, bên cạnh những nỗ lực nhằm thông qua các biện pháp bảo vệ chống lại mọi hình thức lạm dụng trong các cộng đồng tôn giáo, ước tính Sơ đã gặp hơn 200 nạn nhân. Sơ cho biết: “Dần dần, với họ, tôi cảm nhận được sức mạnh của biểu tượng, của việc có người đối thoại mang tính thể chế, người có thể nói, ‘Tôi tin bạn, và tôi sẽ cố gắng làm những gì có thể làm cho bạn.’”
“Tôi ngưỡng mộ người phụ nữ của đức tin.” Tại sao lại là Sơ?
Sơ suy ngẫm: “Việc tôi không phải là đàn ông, không phải là linh mục, không phải là giám mục đã đóng một vai trò quan trọng cho nhiều nạn nhân. Chính điều đó đã tạo nên một loại tin tưởng.” Những người quan sát còn đi xa hơn, nhà sử học Denis Pelletier nhận xét: “Sơ có sự thấu hiểu về thời điểm và chiều sâu của lòng nhân đạo, điều này đã làm cho Sơ, trong một sự kiện bất ngờ, là tiếng nói, là cách phản ứng, một hướng đi”.
Nhà báo Natalia Trouiller, bạn của Sơ nhấn mạnh: “Nhưng trên hết là sự kiên trì của Sơ trong cuộc chiến tâm linh. Tôi ngưỡng mộ người phụ nữ của đức tin. Sơ tin cái ác sẽ không chiến thắng, dù Sơ đã đắm chìm trong nó gần mười năm.” Nhưng lòng nhiệt thành tố cáo tội ác trong Giáo hội không mang lại cho Sơ các người bạn trong thế giới Công giáo. Quá am hiểu truyền thông, quá chỉ trích Giáo hội…
Một Giám mục ở hải ngoại đã nói trong thời cao điểm của cuộc khủng hoảng: “Sơ đang chống lại chúng ta.” Những người nghĩ Sơ “đi quá xa” về vấn đề lạm dụng, bây giờ nhẹ nhõm thấy “chương Margron” đã kết thúc.
Về phần Tổng Giám mục Éric de Moulins-Beaufort của giáo phận Reims, cựu chủ tịch Hội đồng Giám mục Pháp, ngài nhấn mạnh “lòng kính trọng” của ngài với người phụ nữ mà ngài phải đối diện với những tiết lộ đau lòng trong báo cáo Sauvé.
Ngài giải thích: “Sơ Véronique nhạy cảm với những hành động nhân ái thực sự hơn là những hành động bề ngoài. Sơ có thể nhìn thấy sự phong phú tiềm ẩn nơi những điều nhỏ nhặt nhất. Sơ cũng nói như vậy khi được hỏi niềm vui lớn nhất của sơ trong chín năm qua là gì. Sơ đề cập trước hết đến những cuộc gặp với các tu sĩ, đam mê Phúc âm với lòng can đảm của những vận động viên chạy đường dài.”
Sơ vẫn là bề trên Tỉnh Dòng Nữ tu Bác ái Đa Minh, Sơ không có kế hoạch cố định, ngoại trừ, trước hết và trên hết là “giảm bớt gánh nặng”, Sơ hơi lo không biết cơ thể sẽ phản ứng thế nào với sự thay đổi nhịp độ này.
Người quản lý của sự suy thoái?
Một cuộc chiến khác, ít được công khai và ít ngoạn mục hơn của Sơ Veronique
Trọng tâm của Sơ là hỗ trợ các Dòng tu đang già nua. Năm 2024, cùng với Hội đồng quản trị, Sơ thành lập “Corref & Compagnie” để hỗ trợ các Dòng tu đang suy yếu – cung cấp quản trị, quản lý tài sản, nguồn nhân lực, hỗ trợ về mặt tinh thần và tâm lý. Nhưng một quan sát viên phàn nàn: “Sơ chỉ tập trung vào các Dòng tu đang suy yếu, Sơ hoàn toàn bỏ lỡ những động lực mới.” Sơ có đang quản lý sự suy thoái không? Sơ thích thuật ngữ “viên mãn” hơn: “Tôi tin Thiên Chúa, Đấng tôi tin tưởng sẽ làm cho những cuộc đời được ban tặng này trở nên phong phú. Sự truyền tải vĩ đại nhất là vô hình.” Đề cập đến những tiết lộ trong những năm gần đây, Sơ cho biết: “Chúng tôi biết sức mạnh, số lượng và tuổi trẻ cuốn hút tất cả chúng tôi đến mức nào… Và những điều này hoàn toàn không phải là tiêu chuẩn của Tin Mừng. Nhiệm vụ đồng hành này đưa chúng tôi về lại với chân lý của Phúc Âm.”
Những cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của Sơ
1957: Sinh tại Dakar, Senegal.
1981: Đậu kỳ thi tuyển chọn vào hệ thống tư pháp vị thành niên, làm việc với tư cách là nhà giáo dục cho trẻ vị thành niên phạm tội trong sáu năm.
1989: Vào Dòng Đa Minh, gia nhập Hội Nữ Tu Bác Ái Đa Minh tại Presentation.
2004-2010: Nữ khoa trưởng đầu tiên của khoa thần học Pháp, tại Đại học Công giáo Tây phương.
2005: Nhận bằng Tiến sĩ Thần học Luân lý.
2014: Được bầu làm Bề trên Tỉnh dòng của Hội dòng.
2016: Được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Tu sĩ Nam Nữ Pháp (Corref), năm 2021 tái đắc cử nhiệm kỳ bốn năm.
Marta An Nguyễn dịch
Sự ghen tị giữa anh chị em: làm thế nào để loại bỏ?
“Họ sẽ không bao giờ bầu một người Mỹ làm Giáo hoàng”: Đức Lêô tâm sự trong một quyển sách sự kiện
