Đức Lêô: Từ Chicago đến Rôma, sứ mệnh của một Giáo hoàng truyền giáo
la-croix.com. Stéphane Bataillon và Alice le Dréau, 2025-05-14
Đức Lêô kế nhiệm Đức Phanxicô được bầu làm giáo hoàng thứ 267 ngày 8 tháng 5 năm 2025. Hình ảnh: Alessia Giuliani
Từ thời thơ ấu ở Chicago đến ngày chúa nhật nhậm chức 18 tháng 5 tại Rôma, báo La Croix kể câu chuyện của một Giáo hoàng truyền giáo đã cống hiến cuộc đời mình cho Giáo hội.
- Từ Chicago đến Peru, rồi đến Rôma: hành trình của một Giáo hoàng truyền giáo
- Chúng ta có một người cha! Đức Lêô xuất hiện lần đầu tiên
- Tại trung tâm thành phố Rôma, những bước chân đầu tiên của Đức Lêô XIV
- Đã được toàn thế giới chấp nhận
Một nụ cười nhẹ, một cái nhìn hướng về bầu trời. Ngày thứ năm 8 tháng 5 năm 2025 sau 7 giờ tối, cuộc đời của Hồng y Robert Francis Prevost vừa thay đổi. 132 Hồng y cử tri từ khắp thế giới đã về họp mật nghị sau cánh cửa đóng kín tại Nhà nguyện Sistine ngày 7 tháng 5 để bầu Giáo hoàng kế nhiệm Đức Phanxicô hai tuần sau khi ngài qua đời. Vào cuối 4 vòng phiếu được cho là nhanh chóng, khói trắng bốc lên!
Vừa mới được bầu, Đức Lêô XIV xuất hiện trên ban công Đền thờ Thánh Phêrô. Hình ảnh Marijan Murat/DPA / SIPA
Ngài 69 tuổi, cựu Bộ trưởng Bộ Giám mục, nhà truyền giáo người Mỹ truyền giáo ở Peru, trở thành giáo hoàng thứ 267 trong lịch sử, dưới danh hiệu Lêô XIV. Một điều bất ngờ: dù ngài rất am hiểu Giáo triều La-mã nhưng ngài không phải là một trong những hồng y được nhắc đến nhiều ở Rôma vài ngày trước cuộc bầu cử. Chính ngài hẳn cũng ngạc nhiên.
Ông John, một trong hai anh của ngài cho biết: “Chính ngài cũng không tin, hoặc không muốn tin.” Ông kể với truyền thông Mỹ một giai thoại thú vị: năm đầu tiên học tiểu học, người hàng xóm đã nói với cậu bé Robert Prevost: sau này cậu sẽ là Giáo hoàng Mỹ đầu tiên.
Đã ở ba châu lục, ngài nổi tiếng là người kín đáo và chu đáo, ngài sẽ truyền bá Phúc Âm và mang lại sự hiệp nhất cho Giáo hội trong một thế giới đang đầy biến động.
Từ Chicago đến Peru, rồi đến Rôma: hành trình của một Giáo hoàng truyền giáo
Robert Francis Prevost sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Dolton, ngoại ô của người lao động ở Nam Chicago, Illinois.
Ngài lớn lên trong ngôi nhà ba phòng ngủ khiêm tốn với cha mẹ và hai anh là John và Louis. Louis Marius Prevost, cha của ngài là người Pháp-Ý, trung úy Hải quân Mỹ trong Thế chiến thứ hai, sau đó ông làm hiệu trưởng và giáo lý viên. Mẹ là bà Mildred Agnes Martinez, người Norman, sinh ở Le Havre năm 1894. Bà là người gốc Tây Ban Nha, Louisiana Creole và Haiti, bà làm thủ thư, tích cực tham gia vào giáo xứ địa phương. Gia đình của ngài ở ngã tư của nhiều văn hóa. Ngôi nhà của ngài bỏ lên thị trường với giá 199.000 đôla, nhưng khi ngài được bầu, ngôi nhà không còn để bán.
Ngôi nhà thời thơ ấu của Robert Francis Prevost ở Dolton, một vùng ngoại ô của người lao động ở Nam Chicago, Illinois. Mega / KCS PRESS
Nhưng ngài là ai? Khi được giới truyền thông Mỹ phỏng vấn vài giờ sau khi ngài được bầu, ông John đã cho xem một bức ảnh cũ chụp hai anh em. “Rob” ở bên phải. Ông nhớ lại: “Khi còn nhỏ, Rob thuộc lòng tất cả lời cầu nguyện tiếng Anh và tiếng La-tinh. Rob luôn đóng vai linh mục, bàn thờ là bàn ủi. Rob là ‘fan’ ái mộ đội bóng chày White Sox của Chicago.” Khi nghe tin em mình làm Giáo hoàng, ông John đã bay từ Illinois qua Rôma, ông nói: “Rob là người bình thường, rất thực tế, có khiếu hài hước và trí thông minh đáng nể.”
Anh của Giáo hoàng Lêô là John. Obed Lamy / AP/SIPA
Sau khi tốt nghiệp ngành toán tại Đại học Công giáo Villanova (Pennsylvania), chàng trai trẻ Robert Prevost theo học thần học tại Liên đoàn Thần học Công giáo ở Chicago, sau đó học Giáo luật ở Học viện Angelicum, Rôma.
Năm 1977, khi ngài 27 tuổi, ngài vào tập viện Dòng Thánh Augustinô, khấn trọn ngày 29 tháng 8 năm 1981. Chịu chức ngày 19 tháng 6 năm 1982, Tổng giám mục người Bỉ Jean Jadot, cựu Sứ thần Tòa Thánh tại Hoa Kỳ, Giám mục của Giáo triều phong chức.
Bức ảnh không ghi ngày tháng của Robert Prevost lúc còn trẻ. Tỉnh Dòng Augustinô / REUTERS
Đức Lêô luôn mang trong trái tim ngài đất nước Peru và cộng đồng giáo dân. Linh mục truyền giáo, ngài truyền giáo hơn 20 năm ở vùng Andes. Trong những năm 1980, ngài ở giáo phận Chulucanas (Tây Bắc) của Dòng Âugustinô. Ngài có bằng tiến sĩ giáo luật năm 1986. Sau đó, từ năm 1988 đến năm 1998, ngài đào tạo các tu sĩ của Dòng tại Trujillo, một thành phố lớn ở miền Bắc Peru. Từ năm 2014 đến năm 2023, ngài là Giám mục của Chiclayo.
Robert Francis Prevost ở vùng núi gần Incahuasi, Peru. Giáo phận Chiclayo / AFP
Trong bài phát biểu đầu tiên ở ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài chào “giáo phận thân yêu” của ngài bằng tiếng Tây Ban Nha. Ngài nhập quốc tịch Peru năm 2015, làm cho ngài có danh hiệu “người Mỹ gốc La-tinh nhất” mật nghị.
Hồng y Robert Franci Prevost rước Thánh Thể ở sân vận động của thành phố Chiclayo, Peru ngày 19 tháng 6 năm 2015. Hình ảnh Julio Reano / AP/SIPA
Sau nhiều năm làm nhà truyền giáo ở Peru, ngài làm Bề trên Tổng quyền của Dòng Augustinô từ năm 2001 đến năm 2013. Ngài được bầu lại vào chức vụ này năm 2007 trong vòng 20 phút, một kỷ lục, một dấu hiệu của một thành tựu được đánh giá cao.
Bức ảnh không ghi ngày tháng về cuộc gặp Đức Gioan-Phaolô II và Robert Prevost. Tỉnh Dòng Thánh Augustinô Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành / REUTERS
Đức Lêô kế nhiệm Đức Phanxicô, người bổ nhiệm ngài làm Bộ trưởng Bộ Giám mục và phong ngài làm hồng y năm 2023. Hai người quen biết nhau từ lâu và gặp nhau nhiều lần khi Jorge Mario Bergoglio là Tổng giám mục Buenos Aires.
Kể từ khi được bầu, Đức Lêô luôn tỏ lòng kính trọng sâu sắc đến người tiền nhiệm của ngài. Ngài đặc biệt quan tâm đến việc tiếp tục các dự án Đức Phanxicô đã triển khai như Thượng Hội đồng về tính đồng nghị.
Hồng y Robert Francis Prevost và Đức Phanxicô ngày 29 tháng 8 năm 2013 tại Rôma. Polaris / Starface
Chúng ta có một người cha! Đức Lêô xuất hiện lần đầu tiên trên ban công của Đền thờ Thánh Phêrô vài phút sau khi Hồng y người Pháp Dominique Mamberti tuyên bố câu nói nổi tiếng: “Habemus papam! Chúng ta có giáo hoàng!” và tuyên bố tông hiệu của ngài: Lêô XIV.
Đức Lêô xuất hiện ở ban-công Đền thờ Thánh Phêrô sau khi được bầu ngày 8 tháng 5 năm 2025. Vatican Media / ABACA
Đức Lêô vẫy tay chào giáo dân trong lần đầu tiên xuất hiện trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô. Hình ảnh / KCS PRESS
Dưới cái nhìn nhân từ của các hồng y vừa bầu chọn, Đức Lêô đã phải dừng bài phát biểu của ngài khi đám đông hô vang tên của ngài.
Kể từ khi tin tức đã có khói trắng lan truyền cách đây hơn một giờ, đám đông 150.000 người đã dần tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô để chào đón Tân Giáo hoàng. Cho đến lúc này, nhiều người vẫn chưa biết tên và khuôn mặt của Hồng y Robert Francis Prevost.
Tại Quảng trường Thánh Phêrô, 150.000 người chào đón Tân Giáo hoàng. JEFF PACHOUD / AFP
Đám đông tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô để dự phép lành đầu tiên của ngài: các tu sĩ, linh mục, gia đình, giáo dân hành hương, người dân Rôma, khách du lịch đủ mọi thành phần già trẻ… tất cả đều ý thức họ sống những giây phút lịch sử.
Các nữ tu chờ để dự buổi ban phép lành đầu tiên của Đức Lêô. Hình ảnh Ivan Romano / Getty
Giữa niềm hân hoan, những lời đầu tiên sâu sắc của ngài là về hòa bình: “Hòa bình của Chúa Kitô Phục sinh, một hòa bình không vũ trang, một hòa bình giải trừ vũ khí, khiêm nhường và bền bỉ”, qua đó ngài xin giáo dân “xây dựng những cây cầu” thông qua đối thoại.
Một phụ nữ Ba Lan sống tại Hoa Kỳ đang ăn mừng với bạn bè khi nghe tin Đức Lêô được bầu. Hình ảnh MARIO TAMA / Getty/AFP
Tại trung tâm thành phố Rôma, những bước chân đầu tiên của Đức Lêô XIV
Ngày thứ sáu, ngày 9 tháng 5. Đức Lêô cử hành thánh lễ đầu tiên với các hồng y tại Nhà nguyện Sistine. Bên dưới trần nhà uy nghi với bức tranh của danh họa Michelangelo, ngài cảnh báo về cám dỗ hạ thấp Giáo hội xuống thành “những tráng lệ của các công trình kiến trúc”, ngài nhắc lại nhiệm thể sống động của Giáo hội được hình thành là nhờ giáo dân khắp nơi trên thế giới, nhờ sự thánh thiện của giáo dân, chứ không nhờ các tòa nhà hùng vĩ. Chính nhờ giáo dân thánh thiện mà Giáo hội sẽ là ngọn hải đăng soi sáng màn đêm của thế giới. Và tôi biết tôi có thể tin anh chị em sẽ đồng hành với tôi.
Trong số 133 hồng y cử tri, ít nhất có 2/3 hồng y đã bỏ phiếu cho ngài. Đức Lêô XIV trong Thánh lễ đầu tiên của ngài với các hồng y tại Nhà nguyện Sistine ngày 9 tháng 5 năm 2025. Vatican Media / AFP
Thứ bảy, ngày 10 tháng 5. Đức Lêô thành kính cầu nguyện trước mộ Đức Phanxicô, tại Đền thờ Đức Bà Cả. Những hành động đầu tiên của ngài cho thấy triều của ngài sẽ nối tiếp triều của Đức Phanxicô, đặc biệt ngài chú trọng đến các bất công xã hội, những người dễ bị tổn thương, mong muốn công bố và sống một đức tin “vui tươi”. Tốc độ bước đi đầu tiên của ngài? “Nhẹ nhàng, nhẹ nhàng” như các người ở Vatican thường nói. Nhẹ nhàng. Vì Đức Lêô XIV là “người suy nghĩ trước khi hành động, lắng nghe trước khi nói”, các anh em tu sĩ Dòng Âugustinô của ngài cho biết như thế.
Đức Lêô XIV viếng mộ Đức Phanxicô ngày 10 tháng 5 năm 2025. Truyền thông Vatican / AFP
Thứ bảy 10 tháng 5. Đức Lêô họp với Hội đồng các Hồng y, ngài thu thập các đề xuất, gợi ý và lời khuyên cụ thể. Ngài triệu tập các hồng y đến họp vào ngày sau khi ngài được bầu, thứ Bảy, ngày 10 tháng 5 năm 2025. Vatican Media / AFP
Chúa nhật 11 tháng 5, sau khi ngài viếng mộ Đức Phanxicô, ngài cử hành thánh lễ chúa nhật đầu tiên của ngài ở cương vị Giáo hoàng tại hầm mộ Thánh Phêrô dưới Đền thờ Thánh Phêrô. Trong bài giảng, ngài nhấn mạnh đến mục vụ lắng nghe: lắng nghe Chúa và lắng nghe người khác. Sau thánh lễ, ngài cầu nguyện vài phút trước mộ Thánh Phêrô, Giám mục đầu tiên của Rôma. Sau đó ngài cầu nguyện ở tượng Đức Mẹ Guadalupe, bổn mạng của Châu Mỹ Latinh.
Đức Lêô đến Hang đá Vatican để cử hành Thánh lễ tại bàn thờ gần mộ Thánh Phêrô ngày 11 tháng 5 năm 2025. Vatican media / ABACA
Thứ hai, ngày 12 tháng 5. Đức Lêô là người kín đáo, ngài sẽ phải làm quen với đám đông, với những cái bắt tay nhanh như chớp, như có thể thấy ở đây với gần 2.500 nhà báo từ khắp nơi trên thế giới. Làm sao có thể rao giảng Phúc Âm cho một xã hội thế tục, đây sẽ là một trong những thách thức của nhà truyền giáo.
Đức Lêô trong buổi gặp các nhà báo ngày thứ hai 12 tháng 5. Matrix Images/Andre Pain
Một “cơn sốt papamania” như cơn sốt đã diễn ra thời Đức Phanxicô không? Tại Quảng trường Thời đại, New York, chân dung của Đức Lêô được trưng trên màn hình khổng lồ giữa các biển quảng cáo.
Một bức ảnh của Giáo hoàng Lêô XIV được trưng tại Quảng trường Thời đại ở Thành phố New York ngày 8 tháng 5 năm 2025. Jose Perez/Bauer-Griffin / GC Images
Tại Chiclayo, giáo xứ Peru của ngài, giáo dân giơ cao ảnh của cựu giám mục cũ trong thánh lễ vinh danh ngài.
Các giáo dân giáo xứ Peru cũ của Đức Lêô XIV mừng cuộc bầu cử của ngài. Guadalupe Pardo / AP/SIPA
Các báo của Bờ Biển Ngà đưa tin về Đức Lêô XIV một ngày sau khi ngài được bầu. ISSOUF SANOGO / AFP
Tại Chicago, quê hương của ngài, hình của ngài trên các chiếc áo được bày bán trước mỗi trận bóng chày. Áo phông có hình Đức Lêô được bán bên ngoài Sân vận động Rate Field trước trận đấu bóng chày giữa Chicago White Sox và Miami Marlins ngày thứ bảy 10 tháng 5 năm 2025 tại Chicago. Erin Hooley / AP/SIPA
Giáo hoàng siêu sao?
Không chắc các cuộc tụ tập này ngài có thích không. Trong bài giảng đầu tiên ngày 9 tháng 5, ngài đã làm cho mọi người nhớ câu hỏi Chúa Giêsu đã hỏi các môn đệ: “Người ta bảo Con Người là ai? (…) Một người chính trực, can đảm, ăn nói lưu loát và nói những điều đúng đắn? Dù ngày nay vẫn có những bối cảnh mà Chúa Giêsu dù được đánh giá cao, cũng bị hạ thấp xuống như một nhà lãnh đạo siêu nhân lôi cuốn”, Đức Lêô xin mọi người trả lời như Thánh Phêrô đã trả lời cho Chúa: “Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
