Những âm mưu bí mật, áp lực và rủi ro đằng sau làn sóng tin tức giả về sức khỏe của Đức Phanxicô
Mục đích của việc đưa tin sai lệch thường là tạo ra bầu không khí hoang mang và lo lắng trong dư luận nhằm phục vụ cho việc “chống Bergoglio”.
lanacion.com.ar, Elisabetta Piqué, 2025-02-21
Ngày thứ hai 17 tháng 2: Một bản tin của một người bạn của Đức Phanxicô ở Argentina loan truyền rộng rãi ngài đã chết. Ngày thứ ba 18 tháng 2, một thiếu niên đi học về hỏi: “Giáo hoàng đã chết chưa? Con thấy tin này loan trên TikTok.” Ngày thứ tư 19 tháng 2: Một nguồn tin nói rằng Tổng giám mục Buenos Aires, Jorge Ignacio García Cuerva cho biết ngài nhận điện thoại từ bệnh viện Gemelli cho biết Đức Phanxicô đã qua đời.
Đây chỉ là một vài tin nhỏ về những gì đã xảy ra trong những ngày gần đây khi Đức Phanxicô vào bệnh viện lần thứ tư, cho thấy sự khó khăn không kiểm soát của các tin tức giả mạo. Trên thực tế, tin giả luôn tồn tại trong suốt chiều dài lịch sử. Trước đây không có các mạng xã hội – Twitter, TikTok, Instagram và nhiều trang mạng khác – những công cụ để bất cứ ai, ở bất cứ đâu trên hành tinh đều có thể đưa tin sai lệch và chỉ trong vài giây được nhiều người sao chép và phát tán rộng rãi. Họ tìm gì với loại tin tức giả mạo này? Chung chung họ muốn tạo bầu không khí hoang mang, lo lắng trong dư luận để gây sức ép với một lợi ích nào đó.
Thứ tư tuần trước, chính Đức Phanxicô cũng đã nói đùa khi ngài tiếp Bà Giorgia Meloni, Thủ tướng Ý đến thăm ngài: “Có một số người không còn chịu đựng được tôi, họ muốn tôi lên Thiên đàng sớm.” Qua các blog và các trang web, đặc biệt ở Hoa Kỳ, nhưng cũng ở một số quốc gia khác, có một làn sóng mạnh mẽ chống ngài, họ muốn ngài từ chức hoặc chết.
Nến và ảnh cầu nguyện cho Đức Phanxicô trước bệnh viện Gemelli ngày 22 tháng 2 năm 2025. Ngài vào bệnh viện ngày thứ sáu 14 tháng 2. Ảnh Alessandra Tarantino
Trên trang nhất nhật báo Libero cánh hữu của Ý chạy tít: “Giáo hoàng đang nghĩ đến việc từ chức”. Rõ ràng là tin giả vì điều này không có trong tâm trí Jorge Bergoglio. Cũng không có sự thật nào trong thông tin của Hãng tin RAI loan ngày thứ sáu tuần trước, rằng Hồng y Pietro Parolin, Bộ trưởng Ngoại giao, nhân vật thứ hai sau Đức Phanxicô, và Hồng y Gianfranco Ghirlanda đến bệnh viện Gemelli thăm ngài để thảo luận về việc từ chức của ngài. Văn phòng Báo chí Vatican đã phủ nhận thông tin này.
Giáo sư sử học Giáo hội Roberto Regoli tại Giáo hoàng Học viện Gregorian giải thích: “Sự khác biệt giữa các thế kỷ trước và ngày nay là tin giả ngày trước chỉ tác động đến các nhân vật cấp cao như đại sứ và hồng y, trong khi hiện nay tin giả loan truyền rộng rãi và được nhiều người biết đến. Rủi ro lớn trong thời buổi này là tin giả ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định. Chúng ta cần hiểu rõ hơn về nguồn gốc của những tin giả này.”
Trên thực tế, nỗi lo sợ lớn nhất trong lúc này là tin giả có thể ảnh hưởng đến công việc của các hồng y, họ phải cô lập để bầu người kế nhiệm Đức Phanxicô. Một chuyên gia kỳ cựu về Vatican bình luận: “Khi đó, chúng ta sẽ thấy có rất nhiều tin giả, đã có những trang web và blog hoạt động nhằm làm mất uy tín hoặc cố gắng tìm ra sự thật – dù thật hay không – về các ứng viên có thể kế vị Ngai Thánh Phêrô. Hồng y Juan José Omella, Tổng giám mục Barcelona trả lời trên trang La Nación: “Chúng ta đang sống trong một xã hội rất hời hợt, không quan tâm đến sự thật, chỉ quan tâm đến tin đồn và đó là điều không tốt. Trong các bài phát biểu trước Giáo triều, Đức Phanxicô thường nói đến chuyện ngồi lê đôi mách, đó là điều không tốt.”
Hồng y Jean-Marc Aveline, Tổng giám mục giáo phận Marseille cho biết: “Thật không may cho thời buổi này với các trang Twitter, các tin nhắn trên Internet, một bình luận ở đây, một bình luận ở kia, những rác rưởi, những chỉ trích chỉ gây thiệt hại. Với tôi, điều quan trọng là gần gũi với ngài bằng lời cầu nguyện. Tôi không thích nói về sức khỏe của ngài, chúng ta cần kín đáo, tôi không chạy theo tin tức, dù thật hay giả.”
Giáo sư Sergio Alfieri (phải) và bác sĩ riêng của Giáo hoàng, Luigi Carbone trong cuộc phỏng vấn với báo chí. (Ảnh của Alberto Pizzoli/AFP)
Hồng y Gianfranco Ravasi có kinh nghiệm về tin giả, ngài nói trong cuộc phỏng vấn với trang Corriere della Sera: “Chiều thứ ba, tôi rời Cổng Thánh Anna sau khi đọc Thư gởi tín hữu Rôma tại Đền thờ Thánh Phêrô. Cũng đã rất muộn, có một nhà báo hỏi tôi: ‘Ngài đến để gặp Đức Phanxicô ở Nhà Thánh Marta phải không? Có tin đồn tình trạng của Giáo hoàng rất tuyệt vọng, ngài được đưa về đây để chết phải không?”
Hồng y Ravasi phân tích: “Tại sao lại thế này? Đặc biệt trên Internet và các trang web của Mỹ, có một làn sóng chống Đức Bergoglio rất mạnh: dù không bao giờ thể hiện rõ ràng, nhưng vẫn có một kỳ vọng về sự thay đổi qua các tin tức giả mạo. Có một phân cực rất mạnh. Nhưng sự căng thẳng giữa các quan điểm đối lập về Giáo hội không phải là hiện tượng hiện đại. Kể từ nguồn gốc kitô giáo, nó đã là một yếu tố khá có cấu trúc và ổn định.”
Vì thế việc việc xác minh tin tức – nguồn gốc, độ tin cậy – trở nên cần thiết hơn bao giờ hết, vũ khí tốt nhất để tránh lan truyền tin giả mạo là tính minh bạch. Đức Phanxicô hiểu điều này, trên giường bệnh, ngài đã xin các bác sĩ nói sự thật và chỉ nói về tình trạng bệnh lý của ngài. Đó là lý do các bác sĩ đã tổ chức họp báo chiều thứ sáu để cho biết ngài không gặp nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cũng chưa thoát khỏi tình trạng nguy kịch. Các bác sĩ đã giải thích rất chi tiết về bệnh nhiễm trùng đa vi khuẩn, bệnh viêm phổi, bệnh lý mãn tính, sức khỏe yếu và sức mạnh tinh thần của ngài.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Đức Phanxicô nhập viện: tóm tắt ngắn gọn về hoạt động của Vatican
