Vatican tổ chức một hội nghị chưa từng có về quan hệ với Trung Quốc

137

Vatican tổ chức một hội nghị chưa từng có về quan hệ với Trung Quốc

Ngày 21 tháng 5, Tòa Thánh sẽ tổ chức một hội nghị quốc tế với sự tham dự của giám mục Shen Bin, giáo phận Thượng Hải, ngài cùng đi với bà Zheng Xiaojun, giám đốc Viện Tôn giáo Thế giới thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc rất tích cực trong phong trào hán hóa các tôn giáo. Lần đầu tiên có cuộc gặp trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Vatican.

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2024-05-13

Cờ Trung Quốc trong buổi tiếp kiến chung ngày 12 tháng 6-2019 tại Quảng trường Thánh Phêrô. PHILIPPO MONTEFORTE / AFP

Thông thường người ta không nói chuyện này ở Vatican. Mối quan hệ với Bắc Kinh là một trong những chủ đề mà việc giữ kín  đã thành thông lệ ở đây. Nhưng ngày thứ ba 21 tháng 5, bộ Ngoại giao sẽ tổ chức một hội nghị cấp cao giữa Rôma và Bắc Kinh, chương trình được kín đáo đưa lên mạng ngày thứ sáu 10 tháng 5, nhưng Vatican vẫn chưa công khai bất kỳ điều gì về chương trình này.

Ngoài chủ đề cơ bản – “100 năm Hội đồng Toàn thể Trung Quốc: giữa lịch sử và hiện tại” – hội nghị là một tín hiệu chính trị lớn, vì một số quan chức cao cấp của Trung Quốc sẽ đến tham dự. Về phía Giáo hội, có giám mục Joseph Shen Bin của Thượng Hải. Một hiện diện không thể có nếu Bắc Kinh không chấp thuận.

Kể từ tháng 4 năm 2023, giám mục Shen Bin đã là đối tượng căng thẳng đặc biệt giữa Vatican và Trung Quốc vì chính quyền Trung Quốc đơn phương bổ nhiệm ngài tại thủ đô kinh tế Trung Quốc. Tin này bị một số người cho là vi phạm thỏa thuận năm 2018, theo đó hai bên phải đồng ý trước khi bổ nhiệm bất kỳ giám mục nào ở Trung Quốc. Tuy nhiên, như một dấu hiệu xoa dịu, hiện nay giám mục Shen Bin được Rôma nhận là giám mục Thượng Hải.

Đại diện Chính quyền Trung Quốc tham dự

Hội nghị sẽ được tổ chức ở Giáo hoàng Học viện Đô thị, bà Zheng Xiaojun, 50 tuổi, sẽ tham dự, bà là nghiên cứu gia, nhân vật chủ chốt về vấn đề tôn giáo, giám đốc Viện Tôn giáo Thế giới thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc và là chủ tịch Hiệp hội Tôn giáo Trung Quốc.

Hai tổ chức này đóng vai trò dẫn đầu trong phong trào “hán hóa”  để các tôn giáo ở Trung Quốc mang màu sắc dân tộc. Tiến trình hán hóa bắt đầu từ những năm 1950 dưới thời Mao Trạch Đông, thành lập các hiệp hội tôn giáo chính thức, cắt đứt mọi liên lạc với Vatican. Một tiến trình được chủ tịch Tập Cận Bình tiếp tục củng cố.

Được thành lập năm 1964, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc có mặt tại Rôma để giữ trách nhiệm cấp cao giám sát các nghiên cứu học thuật về tôn giáo ở Trung Quốc. Viện hoạt động trên “quan điểm tôn giáo của chủ nghĩa Mác”, có “phòng nghiên cứu các quan điểm tôn giáo của chủ nghĩa Mác”.

Một chuyên gia công giáo thông thạo về vấn đề Trung Quốc nhận xét: “Việc một nhân vật cấp cao của Trung Quốc dự một sự kiện công cộng  Vatican tổ chức là chưa từng có ở Rôma. Dấu hiệu được cho là quan trọng vì sự kiện được tổ chức ở một Giáo hoàng Học viện, có nghĩa trên lãnh thổ Vatican: “Đây không phải là một chi tiết nhỏ.”

Chính sách xoa dịu

Trong hội nghị, Tòa Thánh sẽ phát video thông điệp của Đức Phanxicô, ngài hiếm khi nói về Trung Quốc, dù ngài rất quan tâm đến vấn đề này. Lần cuối ngài đề cập là vào tháng 9 năm 2023 khi ngài đến Ulaanbaatar, thủ đô Mông Cổ, ngài xin người công giáo Trung Quốc hãy là “người công dân tốt”. Một số người giải thích những lời này là để Bắc Kinh thấy Rôma không tìm cách can thiệp vào nội bộ của họ.

Ngày thứ ba 21 tháng 5, buổi sáng hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin sẽ có bài phát biểu, buổi chiều hồng y Luis Antonio Tagle sẽ phát biểu. Hai hồng y của bộ Ngoại giao và bộ Truyền giáo đảm trách công việc khó khăn trong quan hệ với Trung Quốc.

Theo thông tin của báo La Croix, hội nghị này sẽ có các thông báo quan trọng trong lãnh vực quan hệ giữa hai bên. Ở Rôma, một số nguồn tin nói về khả năng thành lập một văn phòng liên lạc giữa Bắc Kinh và Tòa thánh. Nếu được xác nhận, tin này sẽ tạo một sự kiện rất quan trọng trong quan hệ giữa Trung Quốc và các nhà lãnh đạo cấp cao của Giáo hội công giáo.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch