lavie.fr, bài và hình Delphine Blast/HansLucas, 2017-01-18
Ở rừng già Bolivia, các thổ dân chiquitanos tiếp tục nghệ thuật âm nhạc thời barốc do các nhà truyền giáo Dòng Tên dạy từ thế kỷ 18. Một niềm tự hào cao đẹp.
Tại đây các cơ sở hạ tầng không đủ, phương tiện chuyên chở không phù hợp nhưng không vì thế mà các nhạc sĩ vùng rừng già xa xôi này nản chí. Họ ở rừng già Amazon, Bolivia.
Từ nhiều thế kỷ nay, thổ dân chiquitanos học nhạc cổ điển ở rừng già Amazon. Vào cuối thế kỷ 17, các tu sĩ Dòng Tên đến truyền giáo cho thổ dân vùng Chiquitanía phía đông Bolivia bằng nghệ thuật, hội họa, điêu khắc và nhất là âm nhạc. Được ở trong danh sách các di sản văn hóa thế giới của Unesco, sứ mệnh San Ignacio de Velasco, một thành phố nhỏ ở ngay rừng già Amazon là một ví dụ tiêu biểu, với con đường đầy bụi và âm nhạc barốc vang lên từ sau các cánh cửa của ngôi nhà thờ có hàng cột gỗ điêu khắc, nơi các em nhỏ đang học âm nhạc. Các em học các nhạc cụ như vĩ cầm, clavơxin, antô hay đại hồ cầm.
Các tu sĩ Dòng Tên đã mang âm nhạc và nghề làm đàn đến cho thổ dân. Với nghề làm đàn, họ biết sửa đàn và chế tạo các nhạc cụ. Rất nhiều tác phẩm đã được sáng tác ở đây.
Dù gặp rất nhiều trở ngại, dù cơ sở hạ tầng thiếu, dù cách trở địa lý, Santa Cruz là thủ đô vùng ở cách mấy giờ xe, nhưng các thế hệ trẻ ở đây được học nhạc đầy đủ. Có một số em bắt đầu học từ 3 tuổi, và đánh đàn cho ban nhạc thành phố năm giờ mỗi ngày. Vùng này có hơn 12 000 trang âm nhạc barốc đã được thổ dân và người Âu châu sáng tác.
Ít có phòng ốc để tập và dạy đàn. Ban nhạc địa phương thường trình tấu trong nhà thờ, nơi được ghi vào di sản thế giới của Unesco.
Các thổ dân không những chỉ trình tấu nhạc barốc, họ còn trình tấu nhạc riêng của họ. Sự kiện nghệ thuật văn hóa này đã đóng góp cho kinh tế của vùng, một vùng xa xôi hẻo lánh của đất nước qua Liên hoan Quốc tế nhạc barốc tổ chức mỗi hai năm ở đây, có cả hàng ngàn du khách đến đây trong dịp này. Liên hoan này được thành lập năm 1996 để quảng bá di sản văn hóa của các sứ mệnh của vùng Chiquitanía và để di sản âm nhạc của các tu sĩ Dòng Tên để lại được nhiều người biết đến. Thế hệ trẻ ở đây tự hào đã nối tiếp được truyền thống này.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch
